Λονδίνο: Οι οδηγοί ξεσηκώνονται ενάντια στο «αδιαφανές» σύστημα πληρωμών της Uber

Το πρωί της Τετάρτης, μια μικρή ομάδα ανθρώπων συνωστίζονταν πάνω από τα τηλέφωνά τους έξω από το ισόγειο του γιγαντιαίου γυάλινου ουρανοξύστη που στεγάζει τα κεντρικά γραφεία της Uber στο Λονδίνο. Έκαναν ένα πείραμα, σε μια προσπάθεια να λύσουν ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια στην οικονομία της πλατφόρμας αυτή τη στιγμή: πώς ο αλγόριθμος της Uber υπολογίζει την αμοιβή των οδηγών.

Κάτω από σημαίες και πανό που καλούσαν την Uber να «σταματήσει τη δυναμική τιμολόγηση», ένας οδηγός, παριστάνοντας τον πελάτη, παρήγγειλε μια διαδρομή για το αεροδρόμιο Χίθροου και έλαβε προσφορά 46 λιρών. Δευτερόλεπτα αργότερα, η δουλειά εμφανίστηκε στο τηλέφωνο ενός συναδέλφου του διαδηλωτή, ο οποίος ενημέρωσε την εφαρμογή ότι ήταν έτοιμος να την αναλάβει. Η αμοιβή του; 26 λίρες.

Εδώ και χρόνια, η Uber παίρνει προμήθεια 25% από τους οδηγούς με έδρα το Λονδίνο. Όμως η εταιρεία τους ενημέρωσε, τον Ιανουάριο του 2023, θα αναβαθμίσει το μοντέλο τιμολόγησης, μια αλλαγή που, όπως είπε, ήταν απαραίτητη για να καταστήσει τις τιμές ελκυστικές για τους οδηγούς και να προσφέρει τον συντομότερο χρόνο παραλαβής στους επιβάτες. Ωστόσο, οι άνθρωποι πίσω από το τιμόνι λένε ότι οι αλλαγές αυτές μείωσαν τους μισθούς τους και έκαναν τον τρόπο υπολογισμού τους ακατανόητο – γεγονός που προκαλεί φόβους ότι η δυναμική τιμολόγηση προσφέρει στους οδηγούς σε όλη την Ευρώπη και τις ΗΠΑ εξατομικευμένους μισθούς, κατηγορία που η Uber αρνείται.

«Πριν από μερικά χρόνια, το κόμιστρο ήταν διαφανές, μπορούσες να δεις πόσο χρεωνόταν ο επιβάτης», λέει η Φαρά Μούσα, οδηγός της Uber από το 2015, η οποία συμμετείχε στη διαμαρτυρία. Τώρα οι πληροφορίες είναι κρυμμένες και της είναι αδύνατο να κατανοήσει πώς υπολογίζεται το κόμιστρο. «Η δυναμική τιμολόγηση δεν είναι καλή για τους οδηγούς. Μας εξαπατούν», καταγγέλλει.

Η λειτουργία «αυξημένης τιμολόγησης» της Uber ενεργοποιούνταν μόνο σε περιόδους μεγάλης κίνησης, καθιστώντας τις διαδρομές πιο ακριβές, για να δώσει κίνητρο στους οδηγούς να συνδεθούν στην εφαρμογή. Τώρα, όμως, η εφαρμογή χρησιμοποιεί μεταβλητή ή «δυναμική» τιμολόγηση όλη την ώρα, λέει ο Τζέιμς Φάραρ, ο πρώην οδηγός της Uber που κέρδισε μια υπόθεση-ορόσημο κατά της εταιρείας στο Ανώτατο Δικαστήριο του Ηνωμένου Βασιλείου και τώρα είναι διευθυντής της μη κερδοσκοπικής οργάνωσης Worker Info Exchange. «Έχουμε περάσει από ένα εντελώς διαφανές σύστημα αμοιβών και τιμολόγησης σε ένα σύστημα που είναι πλέον απολύτως αδιαφανές», λέει. «Οι άνθρωποι κυριολεκτικά δεν καταλαβαίνουν πώς έχει καθοριστεί η αμοιβή, πώς έχει κατανεμηθεί η εργασία και πώς μπορεί να έχουν διαμορφωθεί προφίλ σε αυτή τη διαδικασία λήψης αποφάσεων».

Μόνο η Uber γνωρίζει πώς υπολογίζονται οι μισθοί, λέει ο Λάκι Μάθιου, ο οποίος καταγγέλλει ότι λαμβάνει τώρα 400 λίρες την εβδομάδα λιγότερες από ό,τι πριν από την πανδημία: «Δουλεύουμε τις ίδιες ώρες με πριν, το κόστος ζωής αυξάνεται, αλλά οι μισθοί μειώνονται».

Πολλοί από τους οδηγούς που συμμετείχαν στη διαμαρτυρία ρωτούσαν τους επιβάτες τους πόσο πληρώνουν για τις διαδρομές τους, και οι απαντήσεις που πήραν προκάλεσαν ένα κύμα οργής προς την εταιρεία, επειδή αποδεικνύεται ότι η Uber παίρνει πολύ περισσότερα από 25%. «Πρόκειται για απάτη», λέει η Κριστίνα Ιοανιτέσκου, η οποία οδηγεί ένα Uber XL και κρατούσε μια πινακίδα που έγραφε «Έξυπνη τιμολόγηση = έξυπνη εξαπάτηση». Η Uber λέει ότι, αν και οι προμήθειες ποικίλλουν, μερικές φορές μπορεί να είναι μηδενικές, ενώ οι οδηγοί μπορούν να δουν τον ναύλο πριν αποδεχτούν μια διαδρομή.

Για να καταλάβουν πώς υπολογίζονται οι ναύλοι, οι οδηγοί της Uber δεν εξέτασαν μόνο τις χρεώσεις των επιβατών. Μελέτησαν επίσης τα οικονομικά αποτελέσματα της εταιρείας. Στην ανακοίνωση των οικονομικών αποτελεσμάτων της εταιρείας τον Φεβρουάριο, ένα σχόλιο του διευθύνοντος συμβούλου της Uber, Ντάρα Χοσροβσάχι, προκάλεσε την ανησυχία των εκπροσώπων των συνδικάτων στις ΗΠΑ και την Ευρώπη ότι η εταιρεία εξατομικεύει τους μισθούς που τους προσφέρονται με βάση τα δεδομένα που συλλέγονται γι’ αυτούς στην εφαρμογή.

«Αυτό που μπορούμε να κάνουμε καλύτερα είναι στην πραγματικότητα να αντιστοιχούμε διαφορετικές διαδρομές σε διαφορετικούς οδηγούς, με βάση τις προτιμήσεις τους ή με βάση τα μοτίβα συμπεριφοράς που μας δείχνουν. Αυτός είναι ο μελλοντικός στόχος», δήλωσε ο Χοσροβσάχι στους επενδυτές. Όταν το περιοδικό WIRED ρώτησε την Uber σχετικά με τα σχόλια του επικεφαλής της, η εταιρεία αρνήθηκε ότι εξατομικεύει τις τιμές για τους οδηγούς με βάση το ποιος θα δεχτεί τη χαμηλότερη τιμή.

«Η Uber εξετάζει πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο, όπως η κίνηση και η απόσταση από τον επιβάτη, ώστε να παρέχει την καλύτερη τιμή για να προσελκύσει τους οδηγούς της περιοχής», δήλωσε ο Κάσπαρ Νίξον, εκπρόσωπος της εταιρείας. «Όλες οι τιμές βασίζονται σε συγκεντρωτικά δεδομένα, όχι σε εξατομικευμένα δεδομένα επιβάτη ή οδηγού. Οι οδηγοί λαμβάνουν επίσης μια εβδομαδιαία κατάσταση που τους λέει πόσα έχουν πληρώσει οι επιβάτες τους σε σχέση με την προμήθεια που έχει κρατήσει η Uber από τους ναύλους τους», πρόσθεσε.

Ωστόσο, για τον Ζαμίρ Ντρενί Dreni, αντιπρόεδρο της ένωσης App Drivers and Couriers Union, τα σχόλια του Χοσροβσάχι ήταν αρκετή απόδειξη. «Δημιουργούν προφίλ για τους οδηγούς», λέει. «Δεν είναι μόνο στο Λονδίνο όπου οι οδηγοί υποψιάζονται εξατομικευμένη τιμολόγηση».

«Αυτό είναι ένα μυστήριο εδώ και χρόνια», λέει ο Αμρίτ Σούγκομπαϊντ, εκπρόσωπος των εργαζομένων σε πλατφόρμες στο ολλανδικό συνδικάτο FNV. «Οι ομάδες συνομιλίας οδηγών της Uber γεμίζουν πλέον με στιγμιότυπα οθόνης, καθώς οι άνθρωποι προσπαθούν να συγκρίνουν διαδρομές με παρόμοιες αποστάσεις που εμφάνισαν σε διαφορετικές τιμές», λέει. Το περασμένο καλοκαίρι, ο Σούγκομπαϊντ προσπάθησε να κατανοήσει καλύτερα αυτές τις διαφορές οργανώνοντας ένα πείραμα στο δυτικό Άμστερνταμ, στο οποίο συνέκρινε τις διάφορες τιμές που προσφέρονταν σε μια μικρή ομάδα οδηγών της Uber. Τα αποτελέσματα ήταν ασαφή.

Οι οδηγοί στη φινλανδική πόλη Γιβάσκιλα κινητοποιήθηκαν επίσης πέρυσι κατά της φινλανδικής πλατφόρμας παράδοσης φαγητού Wolt, η οποία το 2023 μεταπήδησε από μια βασική πληρωμή σε ένα νέο μοντέλο τιμολόγησης που υπολογίζεται σύμφωνα με διάφορους παράγοντες, από την τοποθεσία του καταναλωτή και του εμπόρου μέχρι τον καιρό και το βάρος της παραγγελίας. Η Wolt δήλωσε στο WIRED ότι στον υπολογισμό αυτό δεν χρησιμοποιούνται δεδομένα συμπεριφοράς των κούριερ.

«Δεν έχουν εργατικό δυναμικό για να βελτιστοποιήσουν. Δεν έχουν μια βάση περιουσιακών στοιχείων για να βελτιστοποιήσουν. Το μόνο πράγμα που έχουν να βελτιστοποιήσουν είναι ο αλγόριθμος», λέει ο Φάραρ για τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην οικονομία των πλατφορμών. «Η δυναμική τιμολόγηση έχει εισαχθεί ως μέσο για να χρεώνουν τους πελάτες περισσότερο και να πληρώνουν τους οδηγούς λιγότερο».

Πίσω στη διαμαρτυρία στο Λονδίνο, οι οδηγοί της Uber είναι αποφασισμένοι να ακουστούν από την εταιρεία που βρίσκεται στον ουρανοξύστη από πάνω τους. Ο Μοχάμεντ Φαρούκ λέει ότι η καταβαράθρωση που είδε στις αμοιβές του τα τελευταία τέσσερα χρόνια ήταν αρκετή για να τον φέρει εδώ, στην πρώτη του διαμαρτυρία. «Αν δεν διαμαρτυρηθούμε, δεν θα κερδίσουμε τίποτα από την Uber», λέει.