Ευρωπαϊκή οδηγία για την εργασία στις πλατφόρμες: Η Uber ζορίζεται και απειλεί
Καταλαβαίνει κανείς ότι τα πράγματα ζορίζουν για την Uber όταν αποφασίζει ότι ήρθε η ώρα να αρχίσει να απειλεί. Στους Financial Times της Τετάρτης 20 Σεπτεμβρίου, η αμερικανική πολυεθνική προέβη σε μια σειρά προειδοποιήσεων σχετικά με το τι θα κάνει αν η οδηγία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την εργασία σε πλατφόρμες τους επιβάλει να απασχολούν τους εργαζομένους τους.
Η Άναμπελ Ντίαζ, επικεφαλής του τμήματος κινητικότητας της Uber στην Ευρώπη, δήλωσε: «Εάν οι Βρυξέλλες αναγκάσουν την Uber να επαναπροσδιορίσει το εργασιακό καθεστώς των οδηγών και των ντελιβαράδων της σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, θα μπορούσαμε να περιμένουμε μείωση 50%-70% στον αριθμό των ευκαιριών εργασίας», προσθέτοντας ότι η Uber θα μπορούσε να σταματήσει να λειτουργεί σε «εκατοντάδες» από τις 3.000 ευρωπαϊκές πόλεις στις οποίες δραστηριοποιείται σήμερα. Και για να καταστήσει σαφές ότι το καθεστώς απασχόλησης αποτελεί κακό νέο για όλους, είπε επίσης ότι οι τιμές για τους καταναλωτές θα αυξηθούν κατά 40% και θα υπάρξουν μεγαλύτεροι χρόνοι αναμονής.
Φυσικά, τα κίνητρα της πλατφόρμας της Σίλικον Βάλεϊ είναι εντελώς… αθώα, καθώς «δεν πρόκειται για τα κέρδη της Uber». Η εταιρεία «έχει ήδη αποδείξει την ικανότητά μας να αναπτυσσόμαστε σε μέρη όπως η Γερμανία και η Ισπανία χρησιμοποιώντας ένα μοντέλο απασχόλησης τρίτων», εξήγησε.
Αν πάρουμε τα επιχειρήματα της Ντίαζ τοις μετρητοίς, αυτό που ουσιαστικά λέει είναι ότι οι οδηγοί και οι επιβάτες της Uber χάνουν σήμερα μισθούς και παροχές κοινωνικής ασφάλισης που αντιστοιχούν στο 40% της χρέωσης του πελάτη ανά διαδρομή ή παράδοση. Λαμβάνοντας υπόψη ότι πρόκειται για πολύ χαμηλά αμειβόμενη εργασία, η Ντίαζ διατυπώνει ακούσια μια ισχυρή επιχειρηματολογία υπέρ των εργασιακών δικαιωμάτων.
Επίσης, εάν θα υπάρξει «μείωση κατά 50%-70% του αριθμού των ευκαιριών εργασίας» αν οι εργαζόμενοι χαρακτηριστούν υπάλληλοι, αυτό υποδηλώνει έντονα ότι η Uber έχει σήμερα υπερπροσφορά εργασίας στην εφαρμογή της κατά περίπου 50%-70%. Πάρα πολλοί εργαζόμενοι κυνηγούν λίγη δουλειά και θα πρέπει να δεχτούν οποιοδήποτε επίπεδο αμοιβής για να μη τη χάσουν εντελώς. Και πάλι, η Ντίαζ κατάφερε να αποκαλύψει άθελά της την επισφάλεια του σημερινού μοντέλου της Uber, γεγονός που θα πρέπει να οδηγήσει κάποιον να σκεφτεί ότι οι οδηγοί και οι επιβάτες της Uber μπορεί να έχουν μεγαλύτερη ασφάλεια ως υπάλληλοι.
Και φυσικά αυτό αφορά τα κέρδη της Uber. Η παρουσία της εταιρείας στην Ισπανία και τη Γερμανία είναι περιορισμένη, ακριβώς επειδή εκεί υπάρχουν αυστηροί κανονισμοί για τις δραστηριότητές της. Στο απελευθερωμένο Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γαλλία, από την άλλη πλευρά, η Uber οργιάζει. Αν η Uber δεν ανησυχούσε για την ικανότητά της να κερδίζει χρήματα, γιατί θα απειλούσε να αποσυρθεί από εκατοντάδες πόλεις; Αν τα κέρδη δεν την απασχολούν, τότε γιατί δεν απορροφά το αυξημένο κόστος απασχόλησης των εργαζομένων της αντί να απειλεί ότι θα το μετακυλήσει στους πελάτες της;
Στην πραγματικότητα, όλα αυτά είναι κούφιες απειλές. Ο διευθύνων σύμβουλος της Uber, Ντάρα Χοσροβσάχι, δήλωσε ευθαρσώς, όταν ρωτήθηκε από επενδυτές σχετικά με την οδηγία για τους εργαζόμενους στις πλατφόρμες, ότι η εταιρεία «μπορεί να κάνει οποιοδήποτε μοντέλο να λειτουργήσει». Αλλά ακόμη και αν οι απειλές είχαν ουσία, δεν θα πρέπει να τις φοβόμαστε. Όπως το έθεσε ο Ολλανδός ευρωβουλευτής των Πρασίνων Κιμ βαν Σπάρεντακ: «Εάν η Uber δεν μπορεί να πληρώσει στους οδηγούς της έναν αξιοπρεπή μισθό, συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικών παροχών, ίσως δεν θα πρέπει να δραστηριοποιείται καθόλου σε αυτές τις πόλεις. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να ανεχόμαστε επιχειρηματικά μοντέλα που βασίζονται στην εκμετάλλευση στην ευρωπαϊκή επικράτεια».
Δυστυχώς, είναι απίθανο όλοι στις Βρυξέλλες να αντιδράσουν στις απειλές της Uber όπως ο βαν Σπάρεντακ. Η προπαγανδιστική επίθεση της Uber μπορεί να λειτουργήσει επειδή οι πολιτικοί έχουν αρχίσει να ανησυχούν για την αύξηση της ανεργίας σε όλο το μπλοκ των 27 κρατών μελών, ενώ είναι πιθανό να έρθουν κι άλλες, καθώς η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα συνεχίζει να ανεβάζει τα επιτόκια, παρά την υποχώρηση των πληθωριστικών πιέσεων. Η ανεργία δεν αποτελούσε μεγάλη ανησυχία όταν η οδηγία για την εργασία στις πλατφόρμες τέθηκε για πρώτη φορά στην ημερήσια διάταξη το 2019, όταν το επίκεντρο ήταν η ποιότητα και όχι η ποσότητα της εργασίας.
Γιατί σχεδόν καμία κυβέρνηση σε εθνικό επίπεδο δεν έχει μπει στον κόπο να ρυθμίσει την εργασία στις πλατφόρμες μέχρι σήμερα; Ένας ευρέως αναγνωρισμένος αλλά ανομολόγητος παράγοντας είναι ότι οι πολιτικοί θεωρούν την ανεπίσημη μορφή της οικονομίας της πλατφόρμας χρήσιμη για τη διόρθωση των στατιστικών στοιχείων για την απασχόληση, επειδή εμποδίζει ορισμένους εργαζόμενους να μεταπέσουν από την υποαπασχόληση στην ανεργία. Η υποαπασχόληση δεν δημιουργεί πολλά πρωτοσέλιδα στις ειδήσεις και οι υποαπασχολούμενοι εργαζόμενοι δεν λαμβάνουν επίδομα ανεργίας. Οποιοσδήποτε νόμος της Ε.Ε. -όσο δίκαιος κι αν είναι- που θα μπορούσε να αλλάξει αυτή τη λεπτή ισορροπία μπορεί να αποδοκιμαστεί σε πολλές από τις πρωτεύουσες της Ευρώπης.
Όπως και να ’χει, οι τριμερείς διαπραγματεύσεις σχετικά με την οδηγία φαίνεται να έχουν κολλήσει. Μια άτυπη συνάντηση πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα 18 Σεπτεμβρίου, αλλά αναφέρθηκε ότι δεν υπήρξε «καμία σημαντική πρόοδος», με την επόμενη συνάντηση να έχει οριστεί για τις 3 Οκτωβρίου. Η ουσία των διαφωνιών επικεντρώνεται στις σημαντικές λεπτομέρειες του τεκμηρίου απασχόλησης, το οποίο θα μπορούσε, όπως στο Βέλγιο, να καταλήξει κενό γράμμα. Σε μια παρέμβαση που ήταν εντελώς αντίθετη από εκείνη της Uber, η Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Συνδικάτων (ETUC) και οι συνεργαζόμενες οργανώσεις δημοσίευσαν αυτή την εβδομάδα μια ανοιχτή επιστολή που αντικρούει συστηματικά τα επιχειρήματα υπέρ ενός αμβλυμμένου τεκμηρίου απασχόλησης. Η παρέμβαση της ETUC δεν έχει λάβει ούτε το ένα δέκατο της προσοχής της αντίδρασης της Uber.
Η Γιολάντα Ντίαζ, υπουργός Εργασίας Ισπανίας, η οποία ηγείται της προσπάθειας για μια ισχυρή οδηγία για την εργασία στις πλατφόρμες, συναντήθηκε την περασμένη εβδομάδα με τον Νίκολας Σμιτ, τον Ευρωπαίο επίτροπο αρμόδιο για την εργασία σε πλατφόρμες, στο Σαντιάγκο ντε Κομποστέλα, την πρωτεύουσα της Γαλικίας, στο πλαίσιο εκδήλωσης που διοργάνωσε η ισπανική προεδρία της Ε.Ε. για να συζητήσει «το μέλλον της εργασίας και του κοινωνικού διαλόγου». Η Ντίαζ έχει δηλώσει ότι θέλει η ισπανική προεδρία να είναι «η πιο κοινωνική στην ιστορία», αλλά έχει μόλις τρεις μήνες στη διάθεσή της για να περάσει την οδηγία πριν παραδώσει την προεδρία της Ε.Ε. στο Βέλγιο. Και καθώς οι ευρωεκλογές πλησιάζουν, η οδηγία κινδυνεύει πραγματικά να μην εκδοθεί.
