Ανοιχτή επιστολή εργαζομένων στους υπουργούς Εργασίας της Ε.Ε.: «Εργάζεστε για εμάς ή για την Uber;»

12 Μαΐου 2023

Συνδικάτα και συλλογικότητες εργαζομένων σε πλατφόρμες σε όλη την Ευρώπη υπέγραψαν την ακόλουθη ανοιχτή επιστολή που απευθύνεται στους υπουργούς Εργασίας των κρατών – μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καλώντας τους να υποστηρίξουν την Οδηγία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για την εργασία σε πλατφόρμες, η οποία θα διασφαλίζει την προστασία των δικαιωμάτων των εργαζομένων σε αυτές. Η επιστολή αναφέρει τα εξής:

Αξιότιμοι υπουργοί Εργασίας των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

Στις 12 και 13 Ιουνίου θα πρέπει να ψηφίσετε την Οδηγία για τα δικαιώματα των εργαζομένων σε πλατφόρμες. Για εμάς, τους εργαζόμενους στις πλατφόρμες, η Οδηγία αυτή είναι ζωτικής σημασίας. Οι ζωές μας εξαρτώνται από αυτήν. Η Οδηγία θα πρέπει να καθορίσει το καθεστώς μας (αυτοαπασχολούμενοι ή μισθωτοί), τη σχέση μας με τις πλατφόρμες και τη διαφάνεια των αλγορίθμων τους.

Είμαστε αναβάτες ή οδηγοί. Επιλέξαμε αυτές τις δουλειές πιστεύοντας αφελώς στον μύθο της επιχειρηματικής ελευθερίας. Νομίζαμε ότι θα ήμασταν ελεύθεροι να καθορίζουμε τις τιμές μας, να επιλέγουμε τις ώρες εργασίας μας και να καθορίζουμε τις συνθήκες εργασίας μας. Όμως, η πραγματικότητα είναι εντελώς διαφορετική. Περνάμε τις μέρες μας περιμένοντας μια παραγγελία ή μια αποστολή, σαν να είμαστε όμηροι χωρίς να ξέρουμε πότε θα επιτραπεί μια αποστολή. Αν αρνηθούμε μία, η πλατφόρμα θα μας αναθέσει πάντα λιγότερες.

Πολλοί από τους οδηγούς σαν εμάς εργάζονται έως και 13 ώρες την ημέρα, 7 ημέρες την εβδομάδα. Η Uber, η Bolt, η Heetch, αυτές οι πλατφόρμες, μας χρησιμοποιούν ως σκλάβους τους. Εξαρτώμενοι από τη θέλησή τους, είμαστε υπό τον έλεγχό τους, υπό τον φόβο ότι δεν θα μπορέσουμε να τα βγάλουμε πέρα. Για 70 ώρες εργασίας την εβδομάδα, είμαστε πολλοί στην πραγματικότητα αυτοί που κερδίζουμε μόνο 1.300 ευρώ το μήνα. 4,30 ευρώ την ώρα. Είναι αυτό ένα επιθυμητό, αξιοπρεπές εισόδημα για κάποιον που θέλει να υπηρετήσει τους συμπολίτες του; Οι πλατφόρμες δεν χάνουν ποτέ. Μας χρεώνουν προμήθειες έως και 40 ευρώ ανά διαδρομή. Πώς η απλή «σύνδεση» δικαιολογεί αυτές τις προμήθειες; Πόσο πλούτο παράγουν αυτές οι εταιρείες φέρνοντας απλώς έναν πελάτη και έναν οδηγό σε επαφή; Ως αποτέλεσμα των τιμών που επιβάλλουν οι πλατφόρμες, όλο και περισσότεροι από εμάς δεν είμαστε πλέον σε θέση να αντεπεξέλθουμε στην ενοικίαση του αυτοκινήτου μας ή να πληρώσουμε την ασφάλειά μας. Υποκείμενοι στους όρους των πλατφορμών, δεν μπορούμε πλέον να βγάλουμε τα προς το ζην.

Ως ποδηλάτες κούριερ, συχνά διανύουμε περισσότερα από 100 χιλιόμετρα την ημέρα για να παραδώσουμε γεύματα. Κόντρα στον άνεμο, στη βροχή, στο χιόνι ή στη μέση ενός καύσωνα, κάνουμε πετάλι ώστε το σούσι, τα μπιφτέκια ή οι πίτσες να φτάσουν στον πελάτη στις καλύτερες δυνατές συνθήκες. Όποιος κι αν είναι ο καιρός, κάνουμε πετάλι όσο πιο γρήγορα μπορούμε για να προλάβουμε τις προθεσμίες παράδοσης. Η εφαρμογή μας δίνει τις παραγγελίες. Και για να φτάσουμε στην ώρα μας, η εφαρμογή μας δίνει εντολή να αγνοήσουμε τους κανόνες οδικής κυκλοφορίας. Αν συμβεί κάποιο ατύχημα κατά τη διάρκεια μιας παράδοσης, οι πλατφόρμες, που μας επιβλέπουν μονίμως, εξαφανίζονται αμέσως. Κανένα εργατικό ατύχημα, καμία αναρρωτική άδεια, τίποτα δεν φροντίζουν οι UberEats, Deliveroo ή Wolt. Ούτε τον εξοπλισμό μας ούτε την υγεία μας.

Αυτό μας αποδυναμώνει σωματικά και ψυχολογικά. Η πίεση είναι τέτοια που οι καρδιακές προσβολές είναι συχνές στα επαγγέλματά μας και τα ατυχήματα συμβαίνουν καθημερινά. Ο φόβος μήπως χάσουμε μια διαδρομή, οι ώρες αναμονής υπό ένταση αποδυναμώνουν τις ανθρώπινες σχέσεις μας. Όλο και περισσότεροι από εμάς βιώνουμε τα διαζύγια, την απομάκρυνση από τις οικογένειές μας και την απομόνωση που μας επιβάλλει η δουλειά μας.

Μας είπαν ότι είμαστε «συνεργάτες», νομίζαμε ότι μας αντιμετωπίζουν ως ίσους, αλλά δεν είμαστε. Είμαστε απλώς ψηφιακοί σκλάβοι στην υπηρεσία ενός αλγόριθμου. Επίσημα ανεξάρτητοι, αλλά στην πραγματικότητα ανοιχτά υποταγμένοι στις πλατφόρμες. Γιατί είναι αυτές που καθορίζουν τις τιμές μας, επιλέγουν την εμφάνισή μας, επιβάλλουν τα δρομολόγια και τους χρόνους μας. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, πολλοί από εμάς υπηρέτησαν τους συμπολίτες μας. Ποιος σας παρέδιδε τα ψώνια σας, τα γεύματά σας, όταν απαγορευόταν να βγείτε έξω; Ποιος έκανε ποδήλατο σε έρημους δρόμους, φοβισμένος μέχρι θανάτου, τρομοκρατημένος μήπως φέρει στο σπίτι σας έναν ιό για τον οποίο δεν γνωρίζαμε τίποτα;

Στο τέλος της πανδημίας, χωρίς αιτιολογία, οι πλατφόρμες μπλόκαραν χιλιάδες από εμάς. Γιατί ναι, η Uber, η Deliveroo και οι άλλες πλατφόρμες μας «αποσυνδέουν» όταν δεν μας θέλουν πια, χωρίς λόγους, χωρίς καμία δυνατότητα επικοινωνίας με έναν από τους ανθρώπους τους και χωρίς τη δυνατότητα προσφυγής. Δεν υπάρχει ανθρώπινο δυναμικό ή εξυπηρέτηση μετά την πώληση για εμάς. Οι προσπάθειές μας να συναντηθούμε μαζί τους δεν εισακούονται. Είναι σαν να μας έχουν διαγράψει εν μία νυκτί, αποκαθηλώνοντας την εργασία και την ύπαρξή μας.

Ποτέ δεν ξέρουμε γιατί παίρνουμε μια διαδρομή και όχι μια άλλη, γιατί αυτή ανατίθεται σε έναν διανομέα, έναν οδηγό και όχι σε κάποιον άλλο. Ένας αλγόριθμος καθορίζει και ελέγχει την εργασία μας χωρίς διακοπή και χωρίς καμία μορφή διαφάνειας. Και ενώ εργαζόμαστε υπό τις εντολές μιας μηχανής, τα δεδομένα μας συλλέγονται και επεξεργάζονται συνεχώς χωρίς να μπορούμε να αντιταχθούμε.

Πληρώνουμε τους φόρους μας, ενώ οι ίδιες οι πλατφόρμες τους παρακάμπτουν και φοροδιαφεύγουν. Το λέμε: πρόκειται για έναν απαράδεκτο αθέμιτο ανταγωνισμό, ο οποίος υποκινεί τα χαμηλότερα κοινωνικά πρότυπα. Όπως πάντα, σε αυτό το πλαίσιο, οι εργαζόμενοι είναι η μεταβλητή.

Οι πλατφόρμες προσπαθούν να σας πείσουν ότι αυτό που χρειάζεται είναι ένας «κοινωνικός διάλογος», μεταξύ μας. Αυτή η ιδέα είναι στην πραγματικότητα απλώς ένα πρόσχημα για να αποφύγουν να αναλάβουν τα καθήκοντά τους ως εργοδότες. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι πραγματικά δικαιώματα, γραμμένα σε νόμους, όχι ψεύτικες συζητήσεις για να πάρουμε ψίχουλα.

Οι διαρροές στα μέσα ενημέρωσης αναφέρουν ότι εξετάζετε το διακριτικό δικαίωμα των μελών να μην εφαρμόζουν το τεκμήριο της απασχόλησης σε περίπτωση συλλογικών συμβάσεων ή νόμων που προϋπήρχαν: τα δικαιώματά μας πρέπει να έχουν κοινή βάση σε όλη την Ευρώπη και οι παρεκκλίσεις είναι απαράδεκτες.

Γνωρίζουμε ότι πολλοί από εσάς μπαίνετε στον πειρασμό να υποστηρίξετε το υπερφιλελεύθερο μοντέλο των πλατφορμών. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οι πλατφόρμες είχαν περισσότερες από εκατό συναντήσεις με τη Διεύθυνση Απασχόλησης, Κοινωνικών Υποθέσεων και Ένταξης κατά τη διάρκεια της περιόδου κατά την οποία γραφόταν η Οδηγία. Τα συνδικάτα και οι εργαζόμενοι εκδιώκονται όταν έρχονται να υποστηρίξουν τις υποθέσεις τους. Δεν είναι αυτό που περιμένουν οι ψηφοφόροι σας από εσάς.

Κύριοι υπουργοί Εργασίας των κρατών μελών της Ε.Ε., οι ζωές μας εξαρτώνται από τις διαβουλεύσεις σας. Είναι καθήκον σας να αναγνωρίσετε την υποταγή μας στις πλατφόρμες. Σας ζητάμε, την ημέρα σύγκλησης του συμβουλίου σας, να διασφαλίσετε ότι θα υποστηρίξετε μια οδηγία που θα επιτρέπει άνευ όρων και χωρίς κριτήρια:

– Διαφανή και ασφαλή χρήση των αλγορίθμων.

– Τον σεβασμό των δικαιωμάτων των πραγματικά αυτοαπασχολούμενων εργαζομένων.

– Την ορθή ταξινόμηση των εργαζομένων, που θα έπρεπε να είναι μισθωτοί, χωρίς να χρειάζεται να προσφύγουν στα δικαστήρια γι\’ αυτό.

– Δίκαιο ανταγωνισμό μεταξύ των πλατφορμών και άλλων εταιρειών.

Τέλος, απαιτούμε να υπάρχει τεκμήριο απασχόλησης και όχι να εξαρτάται από μια σειρά προϋποθέσεων, όπως η συμμόρφωση με 3 από τα επτά σημεία. Σύμφωνα με την εμπειρία μας, αυτού του είδους οι προϋποθέσεις προσφέρονται για την παράκαμψη του νόμου με την αναζήτηση συντομεύσεων.

Υπό αυτή την έννοια, υποστηρίζουμε την πρόταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, σύμφωνα με την οποία υπάρχει τεκμήριο απασχόλησης και οι επιχειρήσεις είναι αυτές που πρέπει να ισχυρίζονται ότι οι εργαζόμενοι είναι αυτόνομοι, χωρίς να υπάρχει ένας κατάλογος κριτηρίων που μπορεί να παρακαμφθεί.

Ομοίως, αυτό το τεκμήριο απασχόλησης πρέπει να ισχύει σε όλα τα κράτη μέλη. Δεν πρέπει να ανοίξει η πόρτα για τα κράτη να μην το τηρούν, αφού αυτό θα σήμαινε ότι ανοίγει η πόρτα στο ισχυρό λόμπι να δράσει σε όλα τα κράτη, ένα προς ένα, και να καταργήσει τα δικαιώματά μας.

Βρισκόμαστε στο τέλος του δρόμου. Βασιζόμαστε σε εσάς για να αναλάβετε δράση. Την ημέρα του συμβουλίου θα διαπιστώσουμε αν εργάζεστε για την Uber ή για τον λαό.

Intersyndicale Nationale VTC, Γαλλία,

Taxiunionen, Σουηδία

Riders collective & vida trade union, Αυστρία

GigWatch, Σουηδία

Collectif des coursier-es bruxellois-es, Βέλγιο

Elite Taxi, Ισπανία

Taxi Project, Ισπανία

RiderXderechos, Ισπανία

Deliverance Milano, Ιταλία

Lieferando Workers Collective, Γερμανία

Collectif des Livreurs Autonomes de Plateformes, Γαλλία

Syndicat CGT des Livreurs Ubérisés Toulousains, Γαλλία