Ιαπωνία: Ενσωμάτωση των πλατφορμών στη δομή των επιβατικών μεταφορών, αλλά μόνο με οδηγούς ταξί
Η Ιαπωνία, μια χώρα με ιδιαίτερα ανεπτυγμένες τοπικές μεταφορές, αλλά μεγάλα κενά κινητικότητας στην ύπαιθρο, αλλάζει αθόρυβα αλλά ριζικά τις δομές των μεταφορών της. Τώρα οι υπηρεσίες μεταφοράς μέσω πλατφορμών θα πρέπει να συμβάλoυν στην κάλυψη των κενών στο σύστημα κυκλοφορίας.
Ειδικά σε περιοχές όπου ο πληθυσμός συρρικνώνεται και η υποδομή ταξί είναι φθίνουσα, η κυβέρνηση βασίζεται όλο και περισσότερο στο ride-hailing, τη μεταφορά επιβατών με την οποία ιδιώτες οδηγοί δέχονται κράτηση μέσω εφαρμογής. Η Uber εκμεταλλεύεται την ευκαιρία και ξεκινά μια νέα δοκιμαστική λειτουργία στο Τόκιο. Όμως, η μοναδικότητα της Ιαπωνίας απαιτεί προσαρμογές.
Το υπόβαθρο για τις νέες προσφορές είναι μια νομοθετική μεταρρύθμιση με την οποία το ιαπωνικό Υπουργείο Μεταφορών ήρε την επί δεκαετίες απαγόρευση των ιδιωτικών υπηρεσιών κινητικότητας, τον Απρίλιο του 2024. Έκτοτε, οι οδηγοί με άδεια οδήγησης επιτρέπεται να παρέχουν επιβατικές μεταφορές σε καθορισμένες ώρες -όπως τις Παρασκευές και τα βράδια του Σαββάτου- έναντι αμοιβής, εφόσον μια τοπική εταιρεία ταξί ενεργεί ως φορέας εκμετάλλευσης. Η ρύθμιση αυτή ισχύει ιδίως στις αγροτικές περιοχές, όπου τα μέσα μαζικής μεταφοράς λειτουργούν συχνά μόνο σποραδικά.
Τα πρώτα σχόλια ήταν θετικά και αυτές υπηρεσίες μεταφοράς με ιδιωτικό αυτοκίνητο είναι πλέον διαθέσιμες και στους 47 νομούς της Ιαπωνίας. Η κυβέρνηση σχεδιάζει να αυξήσει το ανώτατο όριο για τον αριθμό των ιδιωτικών οχημάτων που χρησιμοποιούνται έως και στο 10% του αντίστοιχου στόλου ταξί ανά περιοχή. Οι χρονικοί περιορισμοί ενδέχεται επίσης να χαλαρώσουν περαιτέρω.
Σε συνεργασία με τον πάροχο κοινής χρήσης αυτοκινήτων Park24 και την εταιρεία ταξί Royal Limousine, η Uber παρέχει, προς το παρόν δοκιμαστικά, μια υπηρεσία ride-hailing στο Τόκιο. Η πιλοτική φάση πρόκειται να διαρκέσει μέχρι το τέλος Νοεμβρίου. Σε αντίθεση με τις δυτικές αγορές, η Uber στην Ιαπωνία δεν λειτουργεί με ανεξάρτητους οδηγούς, αλλά αποκλειστικά μέσω αδειοδοτημένων εταιρειών ταξί. Αυτό προβλέπεται από νομοθετική ρύθμιση, σύμφωνα με την οποία οι οδηγοί πρέπει να απασχολούνται επίσημα από μια εταιρεία ταξί ακόμη και για τις υπηρεσίες ride-hailing.
Η Park24 παρέχει τα οχήματα, οι οδηγοί τα νοικιάζουν με 5,5 ευρώ την ώρα και η Uber παρέχει την ψηφιακή υποδομή. Η συνεργασία με τη Royal Limousine διασφαλίζει τη νομική συμμόρφωση. Σε αντίθεση με πολλές δυτικές αγορές, το ride-hailing στην Ιαπωνία είναι στενά συνδεδεμένο με την κλασική επιχείρηση ταξί. Οι κρατικοί κανονισμοί προβλέπουν ότι οι υπηρεσίες πλατφόρμας, όπως η Uber, δεν μπορούν να λειτουργούν αυτόνομα, αλλά οι οδηγοί τους πρέπει να είναι ενταγμένοι σε καθιερωμένες εταιρείες. Ο στόχος είναι σαφής: η ποιότητα και η ασφάλεια θα πρέπει να διατηρηθούν, αλλά θα πρέπει να προσφέρεται και η τεχνολογική ευελιξία. Όσον αφορά την Uber, μόνο μετά την ολοκλήρωση της δοκιμαστικής φάσης θα αποφασίσει αν θα επεκτείνει την υπηρεσία και σε άλλες πόλεις.
Το μοντέλο τυγχάνει αποδοχής – και όχι μόνο στην πρωτεύουσα. Σε πόλεις όπως η Κίριου ή η Ομπαναζάουα η κράτηση και η τιμολόγηση τρέχουν μέσω δημοφιλών υπηρεσιών όπως η εφαρμογή Line. Η νυχτερινή ζωή επωφελείται ιδιαίτερα από τις νέες προσφορές μετακίνησης εκεί όπου δεν κυκλοφορούν πλέον λεωφορεία και τρένα.
Στην Ομπαναζάουα, για παράδειγμα, συνταξιούχοι αγρότες προσλαμβάνονται ως οδηγοί για τους τουρίστες που θέλουν να φτάσουν στις ιαματικές πηγές. Και στην Οσάκα, όπου θα πραγματοποιηθεί η Παγκόσμια Έκθεση το 2025, μια εικοσιτετράωρη υπηρεσία μετακίνησης θα συμβάλει στην ομαλή μεταφορά των επισκεπτών και στην ανακούφιση του δικτύου αστικών μεταφορών.
Το γεγονός ότι το ιαπωνικό κράτος θέλει τώρα επίσης να δώσει τη δυνατότητα στις εταιρείες σιδηροδρόμων και λεωφορείων να δημιουργήσουν τις δικές τους υπηρεσίες μεταφοράς καταδεικνύει τον στρατηγικό χαρακτήρα του μέτρου. Στόχος είναι η εξασφάλιση της επιβατικής κίνησης πέραν των αστικών κέντρων. Πρόκειται για μια ρεαλιστική απάντηση στο ερώτημα πώς μπορεί να οργανωθεί η κινητικότητα στον 21ο αιώνα με τις προκλήσεις των δημογραφικών αλλαγών και των αυξανόμενων κενών προσφοράς στη χώρα.
Εν τω μεταξύ, ο διευθύνων σύμβουλος της Uber, Ντάρα Χοσροβσάχι, συνεχίζει να διαφημίζει ένα μοντέλο με ανεξάρτητους οδηγούς, όπως συνηθίζεται στις ΗΠΑ. Στην Ιαπωνία, όμως, κυριαρχεί μια διαφορετική αντίληψη για τη δημόσια ευθύνη στις τοπικές μεταφορές. Το αν και πώς η Uber θα ενταχθεί μόνιμα σε αυτή τη δομή μένει να φανεί.
