Ναι, υπάρχει Uber στη Γερμανία, αλλά…

Η Uber και οι ανταγωνιστές της στη Γερμανία

Οι πλατφόρμες παροχής υπηρεσιών επιβατικών μεταφορών στη Γερμανία και στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης περνούν πολύ πιο δύσκολα από ό,τι στη Βόρεια Αμερική.

Κι ενώ ο ρόλος της Uber είναι περιορισμένος στη Γερμανία, η Lyft δεν υπάρχει πουθενά στην Ευρώπη. Και η Uber όμως, χρειάστηκε να δώσει μια μακρά νομική μάχη στη Γερμανία μόνο και μόνο για να επιβιώσει σαν μια χλωμή απομίμηση της υπηρεσίας της στις ΗΠΑ – ως μια «ρυθμιζόμενη υπηρεσία ταξί». Υπάρχουν επίσης αρκετοί ανταγωνιστές της Uber στη Γερμανία για τη βραχυπρόθεσμη ενοικίαση αυτοκινήτων, την ανταλλαγή διαδρομών/αυτοκινήτων και άλλες επιλογές κινητικότητας, όπως τα ηλεκτρονικά ποδήλατα και τα σκούτερ.

Η Uber εισήλθε στη γερμανική αγορά τον Ιανουάριο του 2013 προσφέροντας υπηρεσίες μεταφοράς επιβατών υψηλών προδιαγραφών κατά τη διάρκεια της Εβδομάδας Μόδας στο Βερολίνο. Αυτό δεν προκάλεσε προβλήματα. Τον Απρίλιο του 2014, όμως, η αμερικανική εταιρεία άρχισε τη λειτουργία της χαμηλού κόστους υπηρεσίας UberPop, χρησιμοποιώντας ελεύθερους επαγγελματίες οδηγούς που δεν είχαν εμπορική άδεια. Σύντομα η Uber αντιμετώπισε νομικές προκλήσεις από τις τοπικές εταιρείες ταξί, αλλά -όπως είχε κάνει και στις ΗΠΑ προηγουμένως- απλώς αγνόησε τις αγωγές και συνέχισε να επεκτείνεται στο Αμβούργο και σε άλλες πόλεις της Γερμανίας.

Ωστόσο, σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, η Taxi Deutschland, η εθνική υπηρεσία κλήσης ταξί, ζήτησε εθνικά ασφαλιστικά μέτρα κατά της Uber, επικαλούμενη αθέμιτο ανταγωνισμό. Τον Σεπτέμβριο του 2014, ένα γερμανικό δικαστήριο συμφώνησε να περιορίσει την Uber. Οι Γερμανοί φορείς εκμετάλλευσης ταξί δεν έμειναν άπραγοι. Οργάνωσαν ακόμη και μυστικές επιχειρήσεις για να αποκαλύψουν οδηγούς της Uber χωρίς άδεια, οι οποίοι κατέληξαν να συσσωρεύουν μεγάλα πρόστιμα.

Τον Μάρτιο του 2015, το Κρατικό Δικαστήριο της Έσσης στη Φρανκφούρτη απαγόρευσε ουσιαστικά την Uber σε εθνικό επίπεδο. Η Uber αντιλήφθηκε ότι η τακτική του οδοστρωτήρα που είχε λειτουργήσει τόσο καλά στις ΗΠΑ δεν λειτουργούσε στη Γερμανία. (Και αυτό ήταν πριν η εφαρμογή Uber κηρυχθεί παράνομη το 2019.) Η εξήγηση της αποτυχίας της Uber εντοπίζεται στην αδυναμία των στελεχών της να κατανοήσουν πόσο διαφορετική ήταν η επιχειρηματική κουλτούρα και το νομικό πλαίσιο της Γερμανίας.

Έτσι, σε πλήρη αντίθεση με τις Ηνωμένες Πολιτείες, η κυρίαρχη αντίληψη του ζητήματος της Uber στη Γερμανία ήταν πως η αμερικανική πολυεθνική αποτελούσε απειλή για το δημόσιο συμφέρον, εξαιτίας του τρόπου με τον οποίο εισέβαλλε στις καλά οργανωμένες τοπικές αγορές μεταφορών με αθέμιτο, καταστροφικό ανταγωνισμό. Σε μια αντιστροφή της συνηθισμένης αμερικανικής αφήγησης που συχνά καταγγέλλει τα ισχυρά «μονοπώλια» των ταξί, οι Γερμανοί αντιμετώπισαν την Uber ως έναν ισχυρό Γολιάθ που υποστηρίζεται από επενδυτές με μεγάλες τσέπες και έχει πρόθεση να κυριαρχήσει παγκοσμίως.

Το 2019 γερμανικό δικαστήριο κήρυξε παράνομη την εφαρμογή Uber επειδή παρέκαμψε τις εγγεγραμμένες και ρυθμιζόμενες εταιρείες ταξί. Η Uber απαγορεύτηκε ή περιορίστηκε επίσης -περίπου την ίδια περίοδο- στο Λονδίνο, τη Βαρκελώνη και ορισμένες άλλες ευρωπαϊκές πόλεις. Η Uber πλέον λειτουργεί στη Γερμανία και την Ευρωπαϊκή Ένωση μόνο ως ρυθμιζόμενη υπηρεσία παροχής επιβατικών μεταφορών. Η αμερικανικού τύπου υπηρεσία UberPop (που ονομάζεται UberX στις ΗΠΑ) για ελεύθερους επαγγελματίες δεν προσφέρεται πουθενά στη Γερμανία και την  Ε.Ε.

Για να κατανοήσει κάποιος γιατί η Uber στη Γερμανία δεν έχει καμία σχέση με την Uber στη Βόρεια Αμερική πρέπει να αναφερθούν οι προϋποθέσεις που επιβάλλουν οι γερμανικοί νόμοι όσον αφορά την παροχή της υπηρεσίας επιβατικών μεταφορών:

– Όποιος θέλει να οδηγεί για την Uber στη Γερμανία, χρειάζεται επαγγελματική άδεια οδηγού. Σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, δεν μπορεί οποιοσδήποτε ιδιώτης με ερασιτεχνική άδεια οδήγησης και όχημα να παραλαμβάνει ανθρώπους, να τους μεταφέρει και να αμείβεται γι’ αυτό.

Στη Γερμανία, ο ιστότοπος της Uber αναφέρει στους υποψήφιους οδηγούς τα βήματα που απαιτούνται για να υποβάλουν αίτηση προκειμένου να ενταχθούν στην πλατφόρμα της. Το σημαντικότερο από αυτά είναι η «αίτηση για P-Schein», δηλαδή «άδεια μεταφοράς επιβατών». Η P-Schein, που πλέον ονομάζεται επίσημα Führerschein zur Fahrgastbeförderung (FzF, «άδεια οδήγησης για τη μεταφορά επιβατών»), δίνει στον κάτοχό της το δικαίωμα να μεταφέρει επιβάτες με ιδιωτικό όχημα μίσθωσης (PHV) ως μέρος ενός στόλου ταξί.

Η FzF/P-Schein είναι ακριβώς η ίδια άδεια που απαιτείται για την οδήγηση ταξί ή λιμουζίνας στη Γερμανία. Το ελάχιστο όριο ηλικίας είναι τα 21 έτη. Η άδεια ισχύει για πέντε έτη. Για την ανανέωσή της απαιτείται επανάληψη του τεστ όρασης και του τεστ οδήγησης. Τα συνδυασμένα τέλη για την απόκτηση της άδειας μπορεί να φτάσουν τα 300 ευρώ. Η μεταφορά επιβατών με όχημα προς ενοικίαση χωρίς άδεια τιμωρείται με πρόστιμο και έναν βαθμό ποινής. Η συγκέντρωση πολλών βαθμών στο ποινολόγιο του οδηγού συνεπάγεται κυρώσεις, συμπεριλαμβανομένης της απώλειας της άδειας οδήγησης. Μετά τη διαδικασία υποβολής της αίτησης, χρειάζονται συνήθως περίπου τέσσερις έως έξι εβδομάδες για να αποσταλεί η άδεια ταχυδρομικώς.

Όποιος μεταφέρει επιβάτες με ένα PHV πρέπει να συνεργάζεται με μια κεντρική υπηρεσία κλήσης και έναν στόλο ταξί. Μόλις ένας οδηγός Uber αποκτήσει την άδειά του, το επόμενο βήμα είναι να βρει έναν στόλο ταξί για να συνεργαστεί. Οι διαδρομές ενός επιβάτη παραγγέλλονται μέσω της εφαρμογής Uber, αλλά θα πρέπει να περνούν από έναν κέντρο ταξί και έναν στόλο οδηγών. Αυτό δεν έχει καμία σχέση με την οδήγηση για την Uber στις ΗΠΑ ή τον Καναδά. Και για τους Γερμανούς επιβάτες σημαίνει ότι μια διαδρομή με Uber κοστίζει συνήθως μόνο λίγο λιγότερο από ένα κανονικό ταξί. Σε περιόδους αυξημένης ζήτησης, όμως, μπορεί να κοστίζει πολύ περισσότερο.

Οι ανταγωνιστές της Uber στη Γερμανία και την Ευρώπη

Η Uber λειτουργεί σε μεγάλο τμήμα της Ευρώπης, αλλά οι ανταγωνιστές της προσπαθούν συνεχώς να βρουν τρόπους να προσφέρουν διαδρομές σε φθηνότερες τιμές – στη Γερμανία και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Οι κυριότεροι, κατά αλφαβητική σειρά, είναι οι εξής:

BetterTaxi (BetterTec GmbH)

Μια εταιρεία με έδρα το Μόναχο, που ειδικεύεται στη μεταφορά από αεροδρόμια και σιδηροδρομικούς σταθμούς σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις, συμπεριλαμβανομένων περίπου δώδεκα στη Γερμανία. Η υπηρεσία ταξί και λιμουζίνας της λειτουργεί σε περισσότερες από 100 ευρωπαϊκές πόλεις, από την Αυστρία έως το Ηνωμένο Βασίλειο.

Bolt

Γνωστή ως Taxify από το 2013 έως το 2019, η Bolt εδρεύει στο Ταλίν της Εσθονίας. Η εταιρεία προσφέρει υπηρεσίες ride-hailing, ενοικίασης/κοινής χρήσης αυτοκινήτων (με τη χρήση της εφαρμογής Bolt Drive, μόνο στο Βερολίνο), e-scooters/ποδηλάτων και παράδοσης τροφίμων και ειδών παντοπωλείου. Δραστηριοποιείται σε περισσότερες από 500 πόλεις σε περισσότερες από 45 χώρες στην Ευρώπη, την Αφρική, τη Δυτική Ασία και τη Λατινική Αμερική. Εισήλθε στη γερμανική αγορά το καλοκαίρι του 2021 με υπηρεσίες e-scooter και ταξί στο Βερολίνο. Έκτοτε έχει επεκταθεί σε ορισμένες άλλες γερμανικές πόλεις, σε ορισμένες περιπτώσεις με περιορισμένες υπηρεσίες (μόνο αεροδρόμιο, μόνο ηλεκτρονικά ποδήλατα/e-scooters κ.λπ.). Για τις διαδρομές απαιτείται η χρήση της εφαρμογής της.

CarpoolWorld

Η ιδιωτική CarpoolWorld ιδρύθηκε το 1993 και έχει την επωνυμία Planète Covoiturage Inc./CarpoolWorld Inc. στον Καναδά. Ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλός της είναι η Ιζαμπέλ Μπουλάρ. Τα κεντρικά γραφεία της εταιρείας βρίσκονται σήμερα στο Κεμπέκ. Η CarpoolWorld είναι μια παγκόσμια διαδικτυακή πλατφόρμα διαμοιρασμού διαδρομών και αντιστοίχισης ταξιδιών που συνδέει άτομα που οδηγούν αυτοκίνητο με άτομα που χρειάζονται μια διαδρομή προς έναν προορισμό, συνήθως εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά (π.χ. Βερολίνο προς Άμστερνταμ), αλλά και τοπικά ή περιφερειακά. Παρέχει δωρεάν υπηρεσίες αντιστοίχισης διαδρομών για ιδιώτες και συστήματα ανταλλαγής διαδρομών με χρέωση για οργανισμούς και ιδρύματα (σχολεία, λέσχες, νοσοκομεία, πανεπιστήμια). Δημοφιλής στις δεκαετίες του 1970 και του 1980, πλέον διαγράφει πτωτική πορεία.

Free Now

Η Free Now ιδρύθηκε αρχικά το 2009 ως MyTaxi από δύο Γερμανούς επιχειρηματίες και σήμερα αποτελεί τμήμα των γερμανικών αυτοκινητοβιομηχανιών Daimler και BMW, ως επένδυση στην υπηρεσία ride-hailing και car-sharing (Share Now). Η υπηρεσία Free Now Ride (απαιτείται εφαρμογή) είναι διαθέσιμη στο Βερολίνο, τη Φρανκφούρτη, το Μόναχο, την Κολωνία, το Ντίσελντορφ και το Αμβούργο, ενώ σχεδιάζεται να επεκταθεί και σε άλλες περιοχές της Γερμανίας. Η εταιρεία λειτουργεί στη Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ιρλανδία, την Ισπανία, την Ιταλία, την Πολωνία, τη Ρουμανία, τη Γαλλία, την Αυστρία και την Ελλάδα.

Getaround

Η Getaround ξεκίνησε στο Σαν Φρανσίσκο το 2011 και έχει επεκταθεί στις ΗΠΑ και σε επτά ευρωπαϊκές χώρες, με 1,7 εκατομμύρια μοναδικούς επισκέπτες παγκοσμίως στο τέλος του 2022. Εισηγμένη στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης (GETR και GETR.WS), προσφέρει βραχυχρόνια ενοικίαση αυτοκινήτων, SUV, φορτηγών/, με τη χρήση της εφαρμογής της για κινητά τηλέφωνα. Οι τιμές ενοικίασης καθορίζονται ανά ώρα ή ανά ημέρα και περιλαμβάνουν την ασφάλιση αστικής ευθύνης. Είναι διαθέσιμη στην Αυστρία, το Βέλγιο, τη Γαλλία, τη Γερμανία, τη Νορβηγία, την Ισπανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, όπως επίσης, στη Φλόριντα και σε άλλες πολιτείες των ΗΠΑ. Περιλαμβάνεται η ασφάλιση αστικής ευθύνης ταξιδιού. Στις ΗΠΑ, η Getaround αντιμετώπισε προβλήματα με εγκληματίες που έκαναν κατάχρηση της εφαρμογής της και του εντοπισμού GPS για να διαρρήξουν, να καταστρέψουν ή να κλέψουν αυτοκίνητα. Τον Ιούλιο του 2021, η εταιρεία πλήρωσε πρόστιμο 950.000 δολαρίων στην Ουάσινγκτον και αναθεώρησε τις επιχειρηματικές της πρακτικές μετά από καταγγελίες ότι παραπλανούσε το κοινό για τα οφέλη και τη φύση των υπηρεσιών κοινής χρήσης αυτοκινήτων και δεν κατέβαλε φόρους στην πόλη.

Lime Germany

Η αμερικανική Lime προσφέρει μετακινήσεις με ηλεκτρονικά ποδήλατα και ηλεκτρονικά σκούτερ μέσω της εφαρμογής Lime σε πολλές γερμανικές πόλεις, καθώς και σε κάποιες στην Αυστρία και την Ελβετία. Εξαιτίας των προβλημάτων που προκύπτουν από τη χρήση τους, η λειτουργία της εταιρείας απαγορεύτηκε σε συγκεκριμένες τοποθεσίες.

Share Now

Τμήμα της Free Now (όπως αναφέρεται παραπάνω), το Share Now είναι η υπηρεσία κοινής χρήσης αυτοκινήτων (βραχυχρόνιες ενοικιάσεις μέσω εφαρμογής).

SnappCar

Η SnappCar με έδρα την Ουτρέχτη ιδρύθηκε το 2011 και είναι μια ευρωπαϊκή εταιρεία ενοικίασης αυτοκινήτων που επιτρέπει την ομότιμη ενοικίαση. Ο ιστότοπος αντιστοιχίζει αυτοκίνητα με οδηγούς σε διάφορες τοποθεσίες. Το σλόγκαν της είναι «Νοικιάστε ένα αυτοκίνητο στη γειτονιά σας» και ένας εκ των ιδρυτών της την αποκαλεί «Airbnb για αυτοκίνητα». Το 2017 εισήλθε στη γερμανική αγορά εξαγοράζοντας τη δεύτερη εταιρεία peer-to-peer car sharing της Γερμανίας, την Tamyca, κίνηση που την έφερε πιο κοντά στο να αμφισβητήσει τον ηγέτη της ευρωπαϊκής αγοράς Drivy, που αργότερα απορροφήθηκε από την Getaround. Την ίδια χρονιά, η μεγαλύτερη εταιρεία ενοικίασης αυτοκινήτων στην Ευρώπη, η Europcar, απέκτησε ποσοστό 20% της Snappcar.

Stadtmobil Car Sharing

Η Stadtmobil ιδρύθηκε το 1999 ως όμιλος επτά περιφερειακών εταιρειών κοινής χρήσης αυτοκινήτων με έδρα το Βερολίνο, το Έσσεν, τη Φρανκφούρτη, το Ανόβερο, την Καρλσρούη, το Μανχάιμ, τη Στουτγάρδη και το Τρίερ. Όλες οι περιφερειακές εταιρείες έχουν κοινό εμπορικό σήμα, κοινό μάρκετινγκ, κοινή ιστοσελίδα (οργανωμένη ανά πόλη) και σύστημα κρατήσεων, κοινό λογισμικό και τεχνολογία ψηφιακής πρόσβασης σε αυτοκίνητα. Η Stadtmobil προσφέρει ενοικιάσεις αυτοκινήτων με την ώρα, την ημέρα ή την εβδομάδα. Στο παράδειγμα που αναφέρεται στον ιστότοπο της εταιρείας, συγκρίνει το κόστος μιας οικογένειας που κατέχει ένα αυτοκίνητο έναντι της ενοικίασης ενός αυτοκινήτου για περίοδο ενός έτους, που διανύει συνολικά 5.000 χιλιόμετρα (σταθερό μηνιαίο κόστος, χιλιόμετρα κ.λπ.). Το ετήσιο συνολικό κόστος του ιδιόκτητου αυτοκινήτου είναι 4.884 ευρώ, ενώ το ετήσιο συνολικό κόστος του ενοικιαζόμενου αυτοκινήτου είναι 2.408 ευρώ.