Βρετανία: Δικαστική απόφαση-ορόσημο επηρεάζει όλους τους φορείς ιδιωτικής μίσθωσης. Καταβολή ΦΠΑ, οι οδηγοί είναι εργαζόμενοι και η σύμβαση συνάπτεται μεταξύ εταιρείας και πελάτη
Η Uber και η Ένωση Οδηγών και Κούριερ Εφαρμογών (ADCU) κέρδισαν τη δίκη κατά του δημοτικού συμβουλίου του Σέφτον και άλλων κατονομαζόμενων περιφερειακών φορέων, σε μια απόφαση-ορόσημο που θα επηρεάσει τους φορείς εκμετάλλευσης ιδιωτικών μισθώσεων στην Αγγλία.
Η Uber κίνησε τη δικαστική διαδικασία μετά από προηγούμενη απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου του Ηνωμένου Βασιλείου, το οποίο έκρινε ότι οι οδηγοί της είναι εργαζόμενοι. Αυτή η απόφαση είχε τεράστιες συνέπειες στις φορολογικές υποχρεώσεις της αμερικανικής πολυεθνικής στο Ηνωμένο Βασίλειο. Η Uber ανέλαβε περαιτέρω δράση και ζήτησε από το Ανώτατο Δικαστήριο να αποφανθεί εάν και άλλοι φορείς εκμετάλλευσης οχημάτων ιδιωτικής μίσθωσης σε όλη την Αγγλία, και όχι μόνο στο Λονδίνο, θα πρέπει να συνάψουν παρόμοιο μοντέλο συμφωνίας με τους πελάτες τους.
Το δημοτικό συμβούλιο του Σέφτον, το οποίο τήρησε ουδέτερη στάση καθ\’ όλη τη διάρκεια της δικαστικής υπόθεσης, και οι περιφερειακοί φορείς εκμετάλλευσης ενοικιαζόμενων οχημάτων αμφισβήτησαν την αγωγή που ζητούσε η σύμβαση για τη μεταφορά με όχημα ιδιωτικής μίσθωσης θα πρέπει να συνάπτεται μεταξύ των φορέων εκμετάλλευσης και του επιβάτη και όχι μεταξύ οδηγών και επιβατών.
Το 2021, η ADCU νίκησε την Uber σε παρόμοια αγωγή στο Ανώτατο Δικαστήριο, βάσει ξεχωριστής νομοθεσίας που καλύπτει μόνο το Λονδίνο. Ως αποτέλεσμα, η Uber αναγκάστηκε να αλλάξει το επιχειρηματικό της μοντέλο και να συνάψει σύμβαση απευθείας με τους επιβάτες αντί να κατατάσσεται εσφαλμένα ως διαμεσολαβητής. Αυτό συνέβαλε στην επιβεβαίωση του καθεστώτος των οδηγών ως εργαζομένων με νόμιμη προστασία. Και δεδομένου ότι η Uber γίνεται εντολέας και όχι πράκτορας, είναι πλέον υπόχρεη στην καταβολή ΦΠΑ.
Με τον λανθασμένο χαρακτηρισμό των οδηγών της ως ανεξάρτητων εργολάβων την τελευταία δεκαετία, η Uber δεν κατέβαλλε ΦΠΑ, δεδομένου ότι οι οδηγοί της δεν κερδίζουν αρκετά ώστε να καλύπτουν το όριο ΦΠΑ των 85.000 λιρών. Αυτό άλλαξε στις 31 Οκτωβρίου 2022, όταν η Uber ανακοίνωσε διακανονισμό με τις φορολογικές αρχές για την εκπρόθεσμη καταβολή ΦΠΑ ύψους 615 εκατομμυρίων λιρών.
Προκειμένου να εξομοιωθούν οι ανταγωνιστικοί όροι σε εθνικό επίπεδο, η Uber ζήτησε από το Ανώτατο Δικαστήριο απόφαση η οποία να ισχύει για το σύνολο της Αγγλίας και της Ουαλίας. Σε αυτό αντιτάχθηκαν η Veezu Group, η Delta Merseyside και ένας συνασπισμός φορέων εκμετάλλευσης που ισχυρίζονται ότι εκπροσωπούν οδηγούς ενοικιαζόμενων οχημάτων.
Μεγάλοι φορείς εκμετάλλευσης που βασίζονται σε εφαρμογές, όπως η Uber, η Bolt και η FreeNow, έχουν ήδη προβεί σε αυτές τις αλλαγές του επιχειρηματικού τους μοντέλου σε όλη την Αγγλία και την Ουαλία, καθώς και στο Λονδίνο. Η απόφαση αυτή διασφαλίζει ότι όλοι οι υπόλοιποι φορείς εκμετάλλευσης θα ακολουθούν πλέον τους ίδιους κανονισμούς.
Ορισμένες επιχειρήσεις PHV εκτός Λονδίνου ανησυχούν τώρα ότι θα αναγκαστούν να αυξήσουν τις τιμές τους έως και κατά 20%, καθώς η απόφαση συνεπάγεται την καταβολή ΦΠΑ για τις διαδρομές. Οι εταιρείες ridehailing ελπίζουν ότι ο ΦΠΑ δεν θα ανέλθει στο 20% και θα εφαρμοστεί μειωμένος συντελεστής.
Η ADCU παρενέβη στην αγωγή για να εκπροσωπήσει τους εργαζόμενους οδηγούς. Το δημοτικό συμβούλιο του Σέφτον ήταν ο εναγόμενος για τους σκοπούς της απόφασης και δήλωσε ουδέτερος ενώπιον του δικαστηρίου.
Η πρόεδρος του δικαστηρίου συμφώνησε ότι το ισχύον μοντέλο που τηρείται από τα συμβούλια επί 47 χρόνια πρέπει τώρα να αλλάξει. Οι ιδιωτικοί φορείς ενοικίασης θα αναλάβουν τη συμβατική ευθύνη για τη μεταφορά των επιβατών τους και θα καταβάλλουν τους οφειλόμενους φόρους.
Όσον αφορά το αίτημα της Uber για τον περιορισμό της απόφασης σχετικά με τη σύμβαση μίσθωσης, η δικαστής ανέλυσε την απόφασή της ως εξής: «Η σύμβαση μίσθωσης θα πρέπει πάντα να γίνεται με τον επιχειρηματία που έχει αλληλεπιδράσει με τον μισθωτή/επιβάτη, δεδομένου ότι μπορεί να ελέγξει την κράτηση. Ο οδηγός, σύμφωνα με τον νόμο, είναι -όπως υποστήριξε η ADCU- υποτελής στον επιχειρηματία και εργαζόμενος εξ ολοκλήρου μέσω του επιχειρηματία».
Ο Τζέιμς Φάραρ, γενικός γραμματέας της ADCU, δήλωσε: «Η υπόθεση αυτή προέκυψε επειδή, παρά το σαφές νόημα του γράμματος και του πνεύματος του νόμου, ούτε μία αρχή αδειοδότησης στην Αγγλία και την Ουαλία δεν εφάρμοσε αυτούς τους κανονισμούς στα 47 χρόνια της ιστορίας αυτής της νομοθεσίας. Οι κανονισμοί αυτοί είναι απαραίτητοι για την ασφάλεια του επιβατικού κοινού, για την πρόληψη της εκμετάλλευσης των εργαζομένων και για τον περιορισμό της φοροδιαφυγής. Δεν θα έπρεπε να είναι ευθύνη των συνδικάτων να διασφαλίζουν ότι ο κλάδος ρυθμίζεται σωστά, αλλά θα συνεχίσουμε να κάνουμε ό,τι χρειάζεται για να καθαρίσουμε τον κλάδο και να τον καταστήσουμε κατάλληλο για τους εργαζόμενους και το επιβατικό κοινό. Θα εντείνουμε τώρα τις προσπάθειές μας για να θέσουμε τα τοπικά συμβούλια προ των ευθυνών τους. Η ADCU έχει δεσμευτεί να καθαρίσει τον τομέα των ενοικιαζόμενων οχημάτων μια για πάντα».
Εκπρόσωπος της Uber δήλωσε: «Η σημερινή απόφαση επιλύει μια σημαντική ασυνέπεια στον τρόπο με τον οποίο εφαρμόζονταν οι κανόνες για τους φορείς εκμετάλλευσης ιδιωτικών μισθώσεων σε όλη την Αγγλία και την Ουαλία. Αλλά, ενώ διευκρινίζει πολλά βασικά σημεία, παραμένουν ερωτήματα σχετικά με τον ΦΠΑ και το τι πρέπει να πληρώνουν οι επιβάτες».
Η Λέιλα Μπαρκ-Τζόουνς, εταίρος στην ομάδα επίλυσης διαφορών της δικηγορικής εταιρείας Aaron & Partners, που εκπροσώπησε μια ομάδα εταιρειών ταξί με έδρα το Λίβερπουλ, συμπεριλαμβανομένης της Delta Taxis, δήλωσε: «Χωρίς αμφιβολία, η απόφαση θα προκαλέσει σημαντικά αυξημένο κόστος που θα πλήξει τους επιβάτες παντού, σε μια περίοδο κρίσης του κόστους ζωής. Η Delta ήλπιζε να προστατεύσει τους επιβάτες της από έναν τέτοιο αντίκτυπο και τώρα θα καλέσει την κυβέρνηση να καταστήσει τις διαδρομές με ταξί ιδιωτικής μίσθωσης μηδενικής φορολογικής επιβάρυνσης, όπως ισχύει σε άλλες μορφές μεταφοράς, ώστε να αποτραπούν αυτές οι επιπτώσεις σε κάποιους από τους πιο ευάλωτους της κοινωνίας, για τους οποίους τα οχήματα ιδιωτικής μίσθωσης μπορεί να είναι η μόνη δυνατότητα μεταφοράς που έχουν στη διάθεσή τους».
Η μετάβαση των φορέων εκμετάλλευσης από το καθεστώς του διαμεσολαβητή σε μοντέλο επιχειρηματία επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο χρεώνεται ο ΦΠΑ. Ένα από τα ερωτήματα που εγείρονται από τέτοιου είδους αποφάσεις είναι ποιο είναι το κατάλληλο καθεστώς ΦΠΑ για το σύνολο του κλάδου της ιδιωτικής μίσθωσης. Είναι πολύ πιθανό ότι οι φορείς εκμετάλλευσης ιδιωτικών μισθώσεων θα πληρούν τις προϋποθέσεις για την απόδοση ΦΠΑ επί του περιθωρίου κέρδους τους από κάθε διαδρομή και όχι επί του πλήρους ναύλου. Το τελευταίο θα είχε σημαντικές επιπτώσεις για ολόκληρο τον κλάδο και τους επιβάτες του.
Η Uber θα ισχυριστεί ότι ακολουθούσε τις οδηγίες των φορολογικών αρχών για την απόδοση ΦΠΑ μόνο επί των κερδών κάθε διαδρομής. Άλλοι φορείς εκμετάλλευσης, συμπεριλαμβανομένων των Bolt και FreeNow, έκαναν το ίδιο, όπως αναφέρουν στα τιμολόγιά τους.
Το αποτέλεσμα αυτής της δικαστικής υπόθεσης έχει ήδη ωθήσει τον κλάδο των ιδιωτικών μισθώσεων να ζητά μηδενικό ΦΠΑ, όπως ισχύει για άλλες μορφές μεταφοράς επιβατών: πούλμαν, τρένα, ταξί και λεωφορεία.
