Η πρώην επίτροπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης Νέλι Κρους, βοήθησε την Uber να ασκήσει πιέσεις στον πρωθυπουργό της Ολλανδίας

Η Ευρωπαϊκή Ένωση καλείται να ξεκινήσει έρευνα για την πρώην αντιπρόεδρό της Νέλι Κρους, μετά τη διαρροή αρχείων που υποδηλώνουν ότι βοήθησε μυστικά την Uber να ασκήσει πίεση στον πρωθυπουργό της Ολλανδίας Μαρκ Ρούτε και άλλους Ολλανδούς πολιτικούς.

Η Uber θεωρούσε τη σχέση της με την Κρους τόσο κομβική που ο κορυφαίος Ευρωπαίος λομπίστας της εταιρείας έδινε επανειλημμένα οδηγίες στους συναδέλφους να την κρατήσουν μυστική, προειδοποιώντας, το 2015, ότι ήταν «άκρως εμπιστευτική και δεν έπρεπε να συζητηθεί εκτός αυτής της ομάδας».

Η Κρους δηλώνει ότι δεν έκανε τίποτα παράνομο και προσθέτει ότι ο ρόλος της ως ειδική επίτροπος για τις εταιρείες τεχνολογίας σήμαινε ότι ήταν δουλειά της να μιλήσει σε πολιτικούς για νεοεμφανιζόμενες εταιρείες. Ωστόσο, ειδικοί σε θέματα διαφάνειας είπαν ότι η κρυφή βοήθεια που παρείχε η Κρους στην Uber -η οποία τελούσε υπό ποινική έρευνα στην Ολλανδία εκείνη την εποχή- μπορεί να παραβίαζε τους κανόνες δεοντολογίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Σε διαρρεύσαντα αρχεία της Uber φαίνεται ότι η Κρους, η οποία ήταν η κορυφαία αξιωματούχος της Επιτροπής για την πολιτική του διαδικτύου, προσφέρθηκε να κανονίσει σειρά συναντήσεων για την Uber κατά τη διάρκεια της 18μηνης περιόδου μετά την αποχώρησή της από την Επιτροπή, όταν δηλαδή απαγορεύεται σε αξιωματούχους της Ε.Ε. να συμμετέχουν σε επιχειρηματικές δραστηριότητες τέτοιου είδους

Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, αν και απαγορευόταν, η Κρους μίλησε σε υπουργούς της ολλανδικής κυβέρνησης για την Uber και προσφέρθηκε να ξεκινήσει συνομιλίες με ανώτερους αξιωματούχους της Ε.Ε., σύμφωνα με τα αρχεία που διέρρευσαν.

Κι όταν η αστυνομία έκανε έφοδο στα κεντρικά γραφεία της Uber στο Άμστερνταμ, την άνοιξη του 2015, η Κρους κάλεσε τους υπουργούς της Ολλανδικής κυβέρνησης για να πείσουν τις ρυθμιστικές αρχές να «υποχωρήσουν», την ώρα που η ίδια «οχλούσε» έναν κορυφαίο δημόσιο υπάλληλο, σύμφωνα με εσωτερικά email της Uber.

Ως εν ενεργεία επίτροπος, τον Απρίλιο του 2014, η Κρους υπέγραψε μια σκληρή ανάρτηση σε blog με την οποία επιτίθετο σε απόφαση δικαστηρίου των Βρυξελλών για απαγόρευση της εφαρμογής, περιγράφοντας την κίνηση ως «τρελή» και σχεδιασμένη για να προστατεύσει «ένα καρτέλ ταξί».

Σε ανταλλαγές ηλεκτρονικών μηνυμάτων, τα στελέχη της Uber εμφανίζονται να μη θέλουν να τελειώσει η 10ετής θητεία της ως Ευρωπαίας επιτρόπου τον Οκτώβριο του 2014, με τον τότε κορυφαίο Ευρωπαίο λομπίστα της εταιρείας, Μαρκ ΜακΓκαν, να γράφει τον Σεπτέμβριο εκείνου του έτους: «Ειλικρινά δεν μπορώ να βασιστώ στον διάδοχό της για οποιαδήποτε βοήθεια».

Τον Μάρτιο του 2015, ο ΜακΓκαν προειδοποίησε έναν σύμβουλο που έβαλε το όνομα της Κρους σε ένα έγγραφο: «Αυτό ήταν λάθος», έγραψε. «Το όνομά της δεν πρέπει ποτέ να εμφανίζεται σε ένα έγγραφο, είτε εσωτερικό είτε εξωτερικό. Έχουμε μια συγκεκριμένη σχέση με τη Νέλι Κρους αυτή τη στιγμή, η οποία είναι ευαίσθητη και άκρως εμπιστευτική».

Στις 26 Μαρτίου 2015, η ολλανδική αστυνομία πραγματοποίησε έφοδο στα γραφεία της Uber στο Άμστερνταμ, στο πλαίσιο έρευνας για το αν η εταιρεία παραβίαζε τον ολλανδικό νόμο περί ταξί προσφέροντας την υπηρεσία UberPop, η οποία ουσιαστικά επέτρεπε σε οποιονδήποτε με άδεια οδήγησης να γίνει οδηγός ταξί για λίγες ώρες.

Ο ΜακΓκαν ενημερώνει με email στελέχη της Uber, συμπεριλαμβανομένου του συνιδρυτή της εταιρείας Κάλανικ, ότι η Κρους καλούσε υπουργούς και πολιτικούς, κατόπιν αιτήματός του. «Η Νέλι Κρους καλεί αυτή τη στιγμή τον υπουργό Οικονομίας (Χενκ Καμπ) και άλλα μέλη της κυβέρνησης να αναγκάσουν τη ρυθμιστική αρχή και την αστυνομία να αποχωρήσουν», ανέφερε το email. «Τώρα μας ανακρίνουν». Ανέφερε επίσης ότι η Κρους μίλησε με τη Μέλανι Σουλτς, υπουργό Υποδομών και Περιβάλλοντος. Στις 2 Απριλίου 2015 η έδρα της Uber δέχθηκε ξανά έφοδο από τις ολλανδικές αρχές. Στην ενημέρωσή του, αυτή τη φορά, ο ΜακΓκαν ανέφερε ότι η Κρους επικοινώνησε ξανά με τη Σουλτς και στη συνέχεια μίλησε απευθείας με τον ανώτατο δημόσιο υπάλληλο του υπουργείου Υποδομών και Περιβάλλοντος, Σιέμπε Ριέντστρα.

Η Κρους έφερε σε επαφή τον ΜακΓκαν με τον  Ρούτε, μέλος του φιλελεύθερου Λαϊκού Κόμματος για την Ελευθερία και τη Δημοκρατία, ο οποίος Ρούτε φάνηκε να ενθαρρύνει τους σχεδιασμούς της Uber. Σε συνάντηση που πραγματοποιήθηκε τον Ιανουάριο του 2016, ο Ρούτε είπε στον Κάλανικ: «Θέλω να μεγαλώσεις».

Τα αρχεία εμφανίζουν την Kρους έτοιμη να οργανώσει συναντήσεις με δύο Ευρωπαίους Επιτρόπους για την Uber. Τον Μάιο του 2015 λοιπόν προτείνει μια συνάντηση για την εταιρεία με την επίτροπο Μεταφορών, Βιολέτα Μπαλκ και ζητά από τον ΜακΓκαν να την  ενημερώσει «ποια είναι η νέα πρόταση».

Υποσχέθηκε, επίσης, να οργανώσει μια συνάντηση μεταξύ του Κάλανικ και του πρώτου αντιπροέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Φρανς Τίμερμανς, ο οποίος είναι επίσης Ολλανδός. «Θα κάνω ό,τι μπορώ για τον Φρανς», έγραψε στις 29 Απριλίου 2016.

Δεν είναι σαφές εάν η βοήθεια που η Κρους φαίνεται να πρόσφερε στην Uber ήταν επιτυχής. Τελικά, μετά από τετραετή έρευνα στην έδρα της εταιρείας στην Ολλανδία, η Uber διευθέτησε την υπόθεση το 2019 καταβάλλοντας πρόστιμο 2 εκατ. ευρώ στις ολλανδικές αρχές για παραβίαση της τοπικής νομοθεσίας.

Ωστόσο, υπήρξε μια εποχή που εταιρεία εκτιμούσε τις προσπάθειες που έκανε η πρώην επίτροπος για λογαριασμό της. Υπήρξε «πολύ γενναιόδωρη» με το χρόνο και τις συμβουλές της, ενώ διευκόλυνε επίσης «μια σειρά από συναντήσεις υψηλού επιπέδου», καταγράφει εσωτερικό σημείωμα της Uber τον Αύγουστο του 2015, το οποίο στη συνέχεια ανέφερε πώς η Κρους ζητούσε τότε έγκριση από την επιτροπή για να εργαστεί επίσημα για την Uber πριν λήξει το 18μηνο. Μόνο που αυτή η έγκριση δεν ήρθε ποτέ.

Προκειμένου να παρακάμψει τη γνωμοδότηση της αρμόδιας επιτροπής δεοντολογίας της Ε.Ε., η Κρους ζήτησε άδεια από τον τότε πρόεδρο της Επιτροπής, Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, για να αναλάβει τη θέση. Εκείνος απέρριψε το αίτημά της, εξοργίζοντας την Κρους. «Απίστευτο, πολύ αγενές», έγραψε στον ΜακΓκαν, αναφέροντας ότι ο πρόεδρος πρέπει να ήταν μεθυσμένος όταν συνέταξε την απάντησή του.

Ωστόσο, παρά την απαγόρευση να αναλάβει επίσημο ρόλο στην Uber, τα αρχεία που διέρρευσαν υποδηλώνουν ότι συνέχισε να βοηθά την εταιρεία στο παρασκήνιο μέχρι τον Μάιο του 2016, όταν ανακοινώθηκε ότι κατέλαβε τη θέση συμβούλου δημόσιας πολιτικής στην Uber, με ετήσιο μισθό 200.000 δολάρια.

Η Κρους αρνείται ότι συμπεριφέρθηκε ανάρμοστα. «Αναγκάστηκα να αλληλεπιδράσω με ένα ευρύ φάσμα επιχειρήσεων, κυβερνητικών και μη κυβερνητικών φορέων, με στόχο να προωθήσω ένα φιλικό προς τις επιχειρήσεις και φιλόξενο οικοσύστημα στην Ολλανδία». Και προσθέτει: «Μετά τη θητεία μου ως επίτροπος και μόλις έληξε το 18μηνο, τον Μάιο του 2016, εντάχθηκα στην Uber ως πρόεδρος του συμβουλευτικού συμβουλίου παγκόσμιας πολιτικής της. Σύμφωνα με τα δεοντολογικά μου καθήκοντα ως πρώην Ευρωπαίος Επίτροπος, δεν είχα κανένα επίσημο ή άτυπο ρόλο στην Uber πριν από τη συγκεκριμένη ημερομηνία του Μαΐου 2016».

Η Νέλι Κρους αποχώρησε τελικά από την Uber το 2018.