Ε.Ε.: Προς ψήφιση η οδηγία για την εργασία στις πλατφόρμες μετά τις ανατροπές της τελευταίας στιγμής
Η οδηγία για την εργασία στις πλατφόρμες οδεύει προς ψήφιση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, καθώς επετεύχθη συμφωνία στο κείμενο της βελγικής Προεδρίας, μετά την αλλαγή στάσης της Ελλάδας και της Εσθονίας, κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή. Η χθεσινή συνάντηση των υπουργών Εργασίας και των 27 κρατών-μελών της Ε.Ε., έλυσε τελικά το αδιέξοδο μετά από χρόνια διαμάχης, με τη Γαλλία και τη Γερμανία να παραμένουν οι μόνες που δεν υποστήριξαν τον κανονισμό.
Η οδηγία για την εργασία σε πλατφόρμες θα καθιερώσει ένα νομικό τεκμήριο απασχόλησης στην οικονομία των πλατφορμών, ένα νομικό μέσο με το οποίο οι «εργαζόμενοι σε πλατφόρμες» θα μπορούν να χαρακτηρίζονται εργαζόμενοι και να απολαμβάνουν δικαιώματα, όπως άδεια ασθενείας και επίδομα αδείας, εάν αποδειχθεί ότι υπάρχει υπαλληλική σχέση μεταξύ τους και της πλατφόρμας απασχόλησης.
Ωστόσο, θα εναπόκειται σε κάθε κράτος μέλος να καθορίσει τα κριτήρια με τα οποία θα αποφασίζεται αν υπάρχει μια τέτοια σχέση, ένας συμβιβασμός που σημαίνει ότι είναι απίθανο να υπάρξουν ίσοι όροι ανταγωνισμού σε ολόκληρη την Ε.Ε. όταν η οδηγία θα ενσωματωθεί στο εθνικό δίκαιο.
Η οδηγία περιλαμβάνει επίσης μια σειρά νέων δικαιωμάτων των εργαζομένων σε σχέση με την αλγοριθμική διαχείριση, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος των εργαζομένων σε πλατφόρμες να γνωρίζουν ποια δεδομένα συλλέγονται γι’ αυτούς, για ανθρώπινη εποπτεία επί βασικών αποφάσεων και περιορισμούς σχετικά με το ποια δεδομένα μπορούν να συλλέγονται και πότε.
Στις 16 Φεβρουαρίου, τέσσερα κράτη -Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα και Εσθονία- μπλόκαραν την έγκριση της προσωρινής συμφωνίας, την οποία είχε διαπραγματευτεί η βελγική Προεδρία με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μία εβδομάδα νωρίτερα. Σύμφωνα με τους κανόνες της Ε.Ε., απαιτείται ποσοστό 65% του πληθυσμού των κρατών μελών για την ψήφιση νέου νόμου.
Το κείμενο παρέμεινε αμετάβλητο, αλλά η Ελλάδα και η Εσθονία ανακοίνωσαν χθες ότι άλλαξαν γνώμη. Η Δόμνα Μιχαηλίδου, υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων της Ελλάδας, δήλωσε ότι οι «οι επιφυλάξεις της Ελλάδας παραμένουν» και αφορούν την «ασφάλεια δικαίου», προσθέτοντας η οδηγία έρχεται σε αντίθεση με τους εθνικούς νόμους της Ελλάδας για την εργασία σε πλατφόρμες, οι οποίοι, όπως υποστήριξε, «διασφαλίζουν την ασφάλεια της εργασίας και τη διαπραγμάτευση των μισθών για τους αυτοαπασχολούμενους». «Ωστόσο», πρόσθεσε, «λαμβάνουμε υπόψη το γεγονός ότι έχει γίνει πολλή δουλειά από όλους εδώ για τη σύνταξη, την αναδιατύπωση και την κατάληξη σε μια οδηγία που είναι πολύ πιο κοντά στο σημείο που βρισκόμασταν στην αρχή» (με την αρχική πρόταση του Συμβουλίου). «Και δεδομένου ότι θέλουμε να εργαστούμε υπό το πνεύμα του συμβιβασμού και της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης, θα υποστηρίξουμε την οδηγία».
Η ανακοίνωση έγινε δεκτή με χειροκροτήματα στη συνεδρίαση, με τον προεδρεύοντα Βέλγο αναπληρωτή πρωθυπουργό και υπουργό Οικονομίας και Απασχόλησης Πιερ-Ιβ Ντερμάν, να δηλώνει αργότερα ότι «εξεπλάγη» από την αλλαγή στάσης.
Ο Εσθονός υπουργός δήλωσε ότι το τεκμήριο της απασχόλησης «θα πρέπει να σέβεται τα διαφορετικά πρότυπα εργασίας», να είναι «εύκολο στην εφαρμογή» και «να μην περιορίζει αδικαιολόγητα τη χρήση των συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης για την αυτοματοποιημένη λήψη αποφάσεων», τονίζοντας ότι η Εσθονία «δεν είναι απολύτως πεπεισμένη ότι όλες αυτές οι αρχές έχουν διασφαλιστεί στο κείμενο. Ωστόσο», πρόσθεσε, «όπως και η Ελλάδα, στο πνεύμα του συμβιβασμού θα υποστηρίξουμε τη συμφωνία και ευελπιστούμε ότι θα εφαρμοστεί προς το συμφέρον των εργαζομένων και των πλατφορμών«.
Οι δύο υπουργοί δήλωσαν ότι συμμερίζονται τις ανησυχίες της Γαλλίας, ο εκπρόσωπος της οποίας είχε δηλώσει νωρίτερα ότι η κυβέρνηση του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν θα μπορούσε να υποστηρίξει την οδηγία για την εργασία στις πλατφόρμες μόνο εάν υιοθετηθούν οι αλλαγές που είχαν προτείνει την Παρασκευή 8 Μαρτίου, οι οποίες θα αποδυνάμωναν περαιτέρω την πρόταση.
Ο Γερμανός υπουργός Εργασίας Ουμπέρτους Χάιλ είχε δηλώσει ότι η κυβέρνησή του για άλλη μια φορά δεν θα λάβει θέση, «επειδή οι εταίροι του συνασπισμού μας δεν μπορούν να συμφωνήσουν». Η γερμανική κυβέρνηση είναι ένας συνασπισμός μεταξύ του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος, των Πρασίνων και του φιλελεύθερου FDP, με το τελευταίο να αρνείται να συμφωνήσει στην οδηγία. Ο Χάιλ, ο οποίος ανήκει στο Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα, δήλωσε ότι προσωπικά πιστεύει ότι η οδηγία θα αποτελέσει «ένα μεγάλο βήμα προς τα εμπρός για την κοινωνική Ευρώπη» και ότι «λυπάται» για την αποχή της Γερμανίας.
Οι ανατροπές άφησαν τη Γερμανία και τη Γαλλία -τις δύο μεγαλύτερες χώρες της Ε.Ε.- απομονωμένες, καθώς η οδηγία είναι από τις πρώτες στην Ευρωπαϊκή Ένωση που ψηφίστηκε χωρίς την ευλογία των δύο κρατών.
Ωστόσο, δεν είναι όλες οι χώρες απόλυτα ευχαριστημένες με αυτό που υπέγραψαν. Το κείμενο που διαπραγματεύτηκε το Βέλγιο είναι ένας συμβιβασμός και τέθηκε σε διαπραγμάτευση μόνο αφότου μια προηγούμενη προσωρινή συμφωνία που είχε προτείνει η ισπανική προεδρία απορρίφθηκε από 12 κράτη-μέλη τον Δεκέμβριο. Εκείνη η συμφωνία περιελάμβανε κριτήρια για την ενεργοποίηση του τεκμηρίου της απασχόλησης τα οποία θα ίσχυαν σε ολόκληρη την Ε.Ε.
Η Γιολάντα Ντίαζ, υπουργός Εργασίας της Ισπανίας, δήλωσε κατά τη συνάντηση ότι η χώρα της «δεν ενθουσιάστηκε» με την πρόταση που διαπραγματεύτηκε το Βέλγιο και θα την υποστήριζε μόνο εάν δεν περιελάμβανε τις αλλαγές που προωθούσε η Γαλλία. Τελικά, η αλλαγή στάσης της Ελλάδας και της Εσθονίας εξασφάλισε ότι οι προτεινόμενες από τη Γαλλία τροποποιήσεις δεν θα συζητούνταν.
Η οδηγία για την εργασία στις πλατφόρμες μένει να επικυρωθεί επίσημα από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, αλλά αυτό θα είναι μια απλή τυπική διαδικασία, καθώς το κείμενο που διαπραγματεύτηκε το Βέλγιο έχει την υποστήριξη σχεδόν όλων των ευρωπαϊκών κοινοβουλευτικών ομάδων, εκτός από την ακροδεξιά.
Ο αναπληρωτής πρωθυπουργός του Βελγίου Πιερ-Ιβ Ντερμάν αντέδρασε στην είδηση δηλώνοντας: «Πρόκειται για την πρώτη νομοθεσία της Ε.Ε. που ρυθμίζει την αλγοριθμική διαχείριση στον χώρο εργασίας και θέτει ελάχιστα πρότυπα της για τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας για εκατομμύρια εργαζόμενους σε πλατφόρμες σε ολόκληρη την Ε.Ε. Η συμφωνία που επικυρώθηκε σήμερα βασίζεται στις προσπάθειες των προηγούμενων προεδριών του Συμβουλίου και επιβεβαιώνει την κοινωνική διάσταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Η Λέιλα Σαΐμπι, ευρωβουλευτής του κόμματος Ανυπότακτη Γαλλία και υπέρμαχος των δικαιωμάτων των εργαζομένων στις πλατφόρμες, δήλωσε: «Καθ’ όλη τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, ο Γάλλος Πρόεδρος προσπάθησε να τορπιλίσει το τεκμήριο της μισθωτής απασχόλησης. Να εξυπηρετήσει την Uber και όχι τους εργαζόμενους. Ο Μακρόν, ο οποίος διακηρύσσει τον εαυτό του υπέρμαχο της “Ευρώπης που προστατεύει”, απέδειξε εδώ ότι στην πραγματικότητα προστατεύει μόνο τα συμφέροντα των λόμπι. Χάρη στον αγώνα μας, δεν αφήσαμε την Uber να κυβερνήσει την Ευρώπη. Με αυτή την οδηγία, εκατομμύρια ψευδοαυτοαπασχολούμενοι σε όλη την Ευρώπη θα επαναπροσδιοριστούν ως εργαζόμενοι».
Ο Νίκολας Σμιτ, Ευρωπαίος επίτροπος για την Απασχόληση και τα Κοινωνικά δικαιώματα και υπεύθυνος του φακέλου της οδηγίας στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, έγραψε στο Twitter: «Αυτή είναι μια σημαδιακή ημέρα για τους εργαζόμενους στις πλατφόρμες. Οι νέοι κανόνες της Ε.Ε. θα δώσουν στους εργαζόμενους των πλατφορμών περισσότερα δικαιώματα και προστασία χωρίς να παρεμποδίσουν τη δυνατότητα των πλατφορμών να αναπτυχθούν. Η Ε.Ε. έκανε σήμερα το χρέος της».
Η ισπανική ομάδα διανομέων RidersXDerechos έγραψε στο Twitter: «Ο ευρωπαϊκός νόμος για τους διανομείς στις πλατφόρμες εγκρίθηκε πριν από λίγα λεπτά, αλλά ισχύει για περισσότερες πλαστές αυτοαπασχολούμενες θέσεις εργασίας, όχι μόνο για μας. Κάθε χώρα θέτει τους κανόνες της, οπότε θα είμαστε προσεκτικοί στις επόμενες κινήσεις των λόμπι σε κάθε χώρα. Ο αγώνας συνεχίζεται».
Ο Λούντοβιτς Βόετ, γραμματέας της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Συνδικάτων, έγραψε στο Twitter: «Κερδίσαμε. Η οδηγία για την εργασία σε πλατφόρμες εγκρίθηκε από το Συμβούλιο της Ε.Ε.. Ήταν καιρός. Τώρα είναι επείγον να ψηφιστεί και να εφαρμοστεί για να αποκτήσουν οι εργαζόμενοι τα δικαιώματά τους. Ήταν ένας απίστευτος αγώνας του συνδικαλιστικού κινήματος τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Είμαστε τόσο περήφανοι για όλους μας».
Ο Ζίτσε Γκρόεν, διευθύνων σύμβουλος της Just Eat Takeaway, δήλωσε: «Λευκός καπνός για την οδηγία για την εργασία σε πλατφόρμες. Η Just eat Takeaway υποστηρίζει πλήρως αυτή τη βελτίωση των δικαιωμάτων των εργαζομένων στις πλατφόρμες και τους ισότιμους όρους ανταγωνισμού σε όλη την Ευρώπη».
