Φινλανδία: Μια οικογένεια στο Ελσίνκι οδηγεί ταξί εδώ και πέντε γενιές

Γιαγιά, μητέρα και γιος, όλοι οδηγοί ταξί. Στην πραγματικότητα, υπάρχουν πέντε γενιές ταξιτζήδων σε αυτή την οικογένεια, αν υπολογίσουμε τους προγόνους τους που οδηγούσαν άμαξες με άλογα.

Οι τρεις τους έχουν να πουν πολλά για τη μεταρρύθμιση των ταξί, αλλά προτείνουν και τη λύση των προβλημάτων: ο κλάδος να αποκτήσει ξανά τον επαγγελματισμό και την υπερηφάνεια του. Γιατί αυτή η οικογένεια αγαπάει πραγματικά τη δουλειά.

Η μητέρα Κίρστι Σιρέενι άρχισε να ενδιαφέρεται για τα αυτοκίνητα σε ηλικία τεσσάρων ετών. Όταν ο πατέρας της έφτιαχνε το αυτοκίνητο στην αυλή, τα πόδια της Κίρστι φαίνονταν και κάτω από το αυτοκίνητο. Ο παππούς της ήταν αμαξάς. Ο πατέρας της ήταν οδηγός ταξί και τα αδέλφια της οδηγοί ράλι. Η ίδια η Κίρστι μετέφερε τα «παλικάρια του χωριού» τα βράδια όταν ήταν μικρή, ένα είδος πρόδρομου της δουλειάς του ταξί. «Ήταν υπέροχο, μπορούσα να χρησιμοποιώ το αυτοκίνητο και να συμμετέχω σε όλα», λέει. Εργάστηκε ως μισθωτή και σε ένα καφέ, αλλά άρχισε να οδηγεί ταξί το 1985.

Η κόρη της, Γιόνα Ένγκελμπεργκ, συνόδευε τη μητέρα της στο ταξί όταν εκείνη εργαζόταν. «Σπίτι»  είναι η λέξη που της έρχεται στο μυαλό όταν σκέφτεται τα ταξί. Βρέθηκε πίσω από το τιμόνι ενός ταξί αμέσως μετά την απόκτηση της άδειας οδήγησης, ύστερα από ένα στοίχημα.

Νωρίτερα εργάστηκε ως υπάλληλος σε πρατήριο καυσίμων και καθαρίστρια, αλλά ήταν σίγουρη πως δεν μπορούσε να κάνει κάτι άλλο εκτός από το να γίνει οδηγός ταξί. Ασκεί το επάγγελμα 30 χρόνια τώρα.

Ο γιος της Κίρστι, Ρόοπε Σιρέενι, πήγαινε επίσης με τη μητέρα του στη δουλειά. Οδηγεί και ο ίδιος ταξί, εδώ και πέντε χρόνια. Παρόλο που είναι μόλις 24 χρόνων, έχει επίσης σπουδάσει σεφ και είχε μια επιχείρηση φωτογραφίας από το 2017 έως το 2021. «Θα ασχοληθώ με την επιχείρηση ταξί όσο ζω. Κανείς δεν μπορεί να με βγάλει από τη δουλειά», λέει.

Γιατί όλοι τους επιλέγουν το ταξί; «Για την ελευθερία», λένε όλοι. «Δεν είναι επάγγελμα, είναι τρόπος ζωής», λέει ο Ρόοπε. Η Κίρστι εργαζόταν σε μια εποχή που οι οδηγοί ταξί είχαν ωράριο εργασίας. Η Γιόνα, από την άλλη, έχει ζήσει τις αλλαγές στο επάγγελμα. Όταν ξεκίνησε, υπήρχαν ακόμα σταθερά ωράρια εργασίας και αυστηρός κώδικας ένδυσης με γραβάτες. Σήμερα, η Γιόνα και ο Ρόοπε μπορούν να οδηγούν όποτε θέλουν. «Μπορώ να πάω στη δουλειά τώρα ή σε 20 ώρες», λέει ο Ρόοπε. Φυσικά, πρέπει να δουλεύεις ώρες για να βάλεις ψωμί στο τραπέζι.

Οι τρεις τους μιλούν για τα αυτοκίνητα και την οδήγηση ταξί με μεγάλο ενθουσιασμό. Αποπνέουν επαγγελματισμό, επάρκεια και αυτοπεποίθηση. Δεν έχουν οικογενειακή επιχείρηση. Ο Ρόοπε και η Γιόνα οδηγούν για τον ίδιο ιδιοκτήτη, τον Ούρπο Παακόνεν, έναν επιχειρηματία ταξί, η εταιρεία του οποίου μετρά δεκαετίες.

Θεωρούν τη θέση του οδηγού ιερή. «Η κεντρική κονσόλα είναι επίσης ιερή», προσθέτει ο Ρόοπε.

«Παλαιότερα, ο οδηγός ταξί άφηνε ένα περιοδικό στο μπροστινό κάθισμα επειδή ήταν κατειλημμένο. Είναι η θέση ενός φύλακα άγγελου», διευκρινίζουν η Κίρστι και η Γιόνα. Λένε επίσης ότι μερικές φορές ο οδηγός ταξί είναι σαν αστυνομικός ή ψυχίατρος. Η Κίρστι πιστεύει ότι οι οδηγοί ταξί είναι σαν τους μπάρμαν, «έχουν καλά αυτιά». Το πιο σημαντικό πράγμα είναι η καλή εξυπηρέτηση. Ανοίγουν τις πόρτες, βάζουν τις βαλίτσες ή τα ψώνια στο πορτμπαγκάζ και φροντίζουν να επιβιβαστούν οι πελάτες με ασφάλεια. Το αυτοκίνητο είναι πάντα διακοσμημένο ανάλογα με την εποχή. Τα Χριστούγεννα με φωτάκια ξωτικών και μικρά δέντρα, την Πρωτομαγιά με σερπαντίνες και μπαλόνια. Στόχος είναι ο πελάτης να κατεβαίνει από το αυτοκίνητο με καλύτερη διάθεση και σίγουρα το έχουν πετύχει, καθώς συχνά δέχονται δώρα ή ευχαριστήριες κάρτες.

«Όταν επιβιβάζεται ένας ηλικιωμένος, σκεφτόμουν πάντα ότι ίσως δεν έχει κανέναν άλλον να μιλήσει, όταν επιβίβαζα στην αυλή ενός νοσοκομείου μπορεί ο πελάτης να είχε κάποια άσχημα νέα», λέει η Κίρστι.

Σύμφωνα με τους ίδιους, δεν είναι απλώς οικογένεια μεταξύ τους. Ολόκληρη η κοινότητα των οδηγών ταξί είναι οικογένεια. Ή ήταν. Η μεταρρύθμιση του νόμου περί ταξί που τέθηκε σε ισχύ το 2018 δεν κερδίζει επαίνους. Ο Ρόοπε αναστενάζει: «Ο αριθμός των ταξί αυξήθηκε υπέρμετρα. Τώρα υπάρχουν τριπλάσιοι οδηγοί που αναζητούν αμοιβή. Την ίδια στιγμή, ο αριθμός των πελατών έχει μειωθεί». Υπάρχει επίσης έλλειψη επαγγελματισμού. Οι οδηγοί δεν εκπαιδεύονται πλέον όπως γινόταν παλαιότερα. Το σημερινό τεστ ταξί είναι, σύμφωνα με τον Ρόοπε, «γελοία εύκολο». «Έπρεπε να ξέρω όλους τους δρόμους της πόλης απέξω. Διάβαζα τον χάρτη σαν τρελή και οδηγούσα αργά τη νύχτα για να μάθω», λέει η Κίρστι. Αλλά η μεταρρύθμιση του νόμου δεν εμπόδισε τον Ρόοπε και τη Γιόνα να μπουν στον κλάδο. Είχα τη θέληση να αγωνιστώ», περιγράφει ο Ρόοπε. «Την επιθυμία να εξυπηρετήσω καλύτερα».

Τα προβλήματα ασφαλείας στον κλάδο όμως είναι μεγάλα. Η Γιόνα έχει δεχτεί απειλές με μαχαίρι και όπλο, ενώ προσπάθησαν να τη στραγγαλίσουν με τη ζώνη ασφαλείας. Και πώς ξεπερνούν τις δύσκολες εμπειρίες; «Με το να οδηγούμε», συμφωνούν όλοι. Ο Ρόοπε λέει ότι φοράει αλεξίσφαιρο γιλέκο στη νυχτερινή βάρδια, εδώ και μερικά χρόνια. Παρ’ όλα αυτά, δεν φοβούνται. Μπορεί το κακό να συμβεί οπουδήποτε αλλού. «Φοβάμαι περισσότερο τα τετράποδα πλάσματα, όπως τα ελάφια», λέει η Γιόνα. Η Κίρστι λέει ότι δεν είχε μπλεξίματα. Μια φορά μόνο χρειάστηκε να χρησιμοποιήσει το κουμπί έκτακτης ανάγκης, όταν από την τσάντα του ενός από τους δύο επιβάτες στο ταξί της άρχισαν να βγαίνουν μικρές χελώνες, που τις μετέφεραν λαθραία. «Οι δυο τους και οι χελώνες μεταφέρθηκαν στο αστυνομικό τμήμα», θυμάται.

Και οι τρεις τους ελπίζουν ότι ο κλάδος των ταξί θα βελτιωθεί. Για να γίνει αυτό, θα πρέπει να μειωθεί ο αριθμός των αδειών ταξί, προκειμένου να παραμείνουν στον τομέα οι επαγγελματίες που θα τον καταστήσουν ξανά αξιοπρεπή και ασφαλή.