Μαρκ ΜακΓκαν: H Uber είναι μια απάτη, που απλώς αντικαθιστά το μονοπώλιο των ταξί με το μονοπώλιο των VTC

Ο ΜακΓκαν, ήταν διευθύνων σύμβουλος της Uber, πρώην λομπίστας και, μεταξύ άλλων, επικεφαλής των ευρωπαϊκών δημόσιων υποθέσεων της εταιρείας και υπεύθυνος για τις δημόσιες υποθέσεις στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης. Εννέα μήνες μετά τις αποκαλύψεις των αρχείων Uber, μια κοινοβουλευτική εξεταστική επιτροπή, που συστάθηκε για να ρίξει φως στις αποκαλύψεις, άκουσε τον ΜακΓκαν να μιλά γι’ αυτές. Σε αποκλειστική συνέντευξη στη EURACTIV Γαλλίας, ο ίδιος συζητά για τα αρχεία και την ξεκάθαρη άρνηση της Uber να πληρώσει τους οδηγούς της.

Πριν από εννέα μήνες, μια κοινοπραξία δημοσιογράφων αποκάλυψε τα αρχεία Uber, τα οποία εσείς διαρρεύσατε. Πώς τα πάτε σήμερα;

Είμαι καλά, αν και δεν περίμενα να μου ζητηθεί να μιλήσω για την Uber τόσο καιρό μετά τις αποκαλύψεις. Αυτό όμως είναι θετικό: παρατηρώ ότι πολλοί δημόσιοι φορείς στην Ευρώπη και στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού ασχολούνται με το θέμα αυτό. Η δημιουργία κοινοβουλευτικών επιτροπών στη Γαλλία και την Ολλανδία είναι απόδειξη μιας κάποιας ευαισθητοποίησης.

Είχαν τα αρχεία Uber κάποια επίδραση στον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί σήμερα η εταιρεία;

Όχι, δεν βλέπω καμία ουσιαστική αλλαγή, ούτε στον τρόπο λειτουργίας της Uber και στη μεταχείριση των οδηγών της, ούτε στην εφαρμογή αυστηρότερων κανονισμών για τον έλεγχο των πρακτικών των λόμπι.

Ωστόσο, η Uber ισχυρίζεται ότι έχει αλλάξει, ιδίως μετά την αποχώρηση του πρώην διευθύνοντος συμβούλου Τράβις Κάλανικ, το 2017…

Αυτό δεν είναι αλήθεια! Είναι αλήθεια ότι ο Κάλανικ έχει αποχωρήσει. Οι kill switches (οι οποίοι μπλόκαραν αυτόματα την πρόσβαση στους διακομιστές της εταιρείας, μια πρακτική που χρησιμοποιήθηκε ευρέως) έχουν αποσυρθεί, όπως και το σύστημα Greyball (το οποίο εμπόδιζε κάθε δημόσιο υπάλληλο που ήταν ύποπτος ότι καταφερόταν εναντίον της Uber να κλείσει ταξί).

Αλλά η προθυμία της Uber να εμποδίσει ή να μειώσει κάθε μεταρρύθμιση που προστατεύει τους οδηγούς VTC παραμένει ανέπαφη. Η Uber εμπλέκεται επίσης εδώ και καιρό στη βελτιστοποίηση της φορολογίας μέσω της Ολλανδίας, κάτω από τη μύτη των γαλλικών αρχών. Αυτές οι πρακτικές δεν πρόκειται να αλλάξουν.

Κατά την ακρόασή σας ενώπιον της εξεταστικής επιτροπής, εξηγήσατε ότι είχατε αποδείξεις ότι η Uber είχε προσπαθήσει να αποφύγει τις γαλλικές φορολογικές αρχές. Μπορείτε να μας πείτε περισσότερα;

Τα στοιχεία που έχω συγκεντρώσει αποδεικνύουν ότι η Uber δεν ήταν διαφανής με τις φορολογικές αρχές. Στις αρχές ειπώθηκε ότι οι γαλλικές ομάδες απλώς προωθούσαν την Uber, κάτι που δεν ήταν αλήθεια. Οι αναφορές για τις δραστηριότητές μας στη Γαλλία θα δικαιολογούσαν την υπαγωγή της Uber στον εταιρικό φόρο. Η Uber παρέσυρε τo υπουργείο Οικονομικών προκειμένου να αποφύγει οποιαδήποτε φορολόγηση στη Γαλλία, ανακατευθύνοντας τα κέρδη της στην Ολλανδία.

Επομένως, δεν υπάρχει καμία ελπίδα ότι η Uber θα αλλάξει πραγματικά;

Η Uber είναι η επιτομή μιας πολυεθνικής εταιρείας: παραβαίνει τους κανόνες, παραβιάζει τους νόμους, ενεργεί ανήθικα… και τίποτα δεν συμβαίνει. Στην πραγματικότητα, η Uber είναι μια απάτη, που απλώς αντικαθιστά το μονοπώλιο των ταξί με το μονοπώλιο των VTC.

Ωστόσο, πολλοί πιστώνουν στην Uber την επανάσταση στην υπηρεσία ταξί.

Δεν υπάρχει τίποτα επαναστατικό στο επιχειρηματικό μοντέλο της εταιρείας.

Η Uber χρησιμοποιεί τα χρήματα των επενδυτών για να επιδοτεί τις διαδρομές, να ρίχνει τις τιμές και να προσελκύει νέους οδηγούς. Με την πάροδο του χρόνου, η εταιρεία αυξάνει την προμήθειά της για κάθε διαδρομή: 10%, μετά 15%, μετά 20% και τώρα 25%.

Τέλος, αναγκάζει τους οδηγούς να πληρώνουν ΦΠΑ στο 100% του ναύλου, παρά την προμήθεια. Προσθέστε σε αυτό την τιμή ενοικίασης ενός αυτοκινήτου, τη βενζίνη, τη συντήρηση και την ασφάλεια – και δεν μένουν πολλά για τους οδηγούς. Πρόκειται για καθαρό, αχαλίνωτο καπιταλισμό, ο οποίος δεν δημιουργεί ούτε μόνιμες θέσεις εργασίας ούτε φορολογικά έσοδα.

Γιατί άνθρωποι τόσο επιφανείς όπως ο Εμανουέλ Μακρόν, τότε υπουργός Οικονομίας, ήταν διατεθειμένοι να υποστηρίξουν την Uber;

Ο Εμανουέλ Μακρόν (υπουργός Οικονομίας, μεταξύ 2014 και 2016) ήταν θαυμαστής της γαλλικής τεχνολογικής κοινότητας. Γι\’ αυτόν, η Uber ήταν σίγουρα αμφιλεγόμενη αλλά «σέξι», υπήρχε κάτι που μπορούσε να εκμεταλλευτεί.

Ταυτόχρονα, βρισκόταν σε αντιπαράθεση με τη δική του κυβέρνηση, η οποία είχε αδρανήσει στο θέμα των ταξί και φάνηκε να τάσσεται υπέρ ενός γενικού ανοίγματος του ανταγωνισμού για τα ταξί, όπως συνέβαινε ήδη με τους συμβολαιογράφους και τους φαρμακοποιούς.

Στην πραγματικότητα, οι νόμοι που έχουν ψηφιστεί, ιδίως ο νόμος Grandguillaume, έχουν περιορίσει την πρόσβαση στο επάγγελμα, ιδίως με την απαίτηση μακράς εκπαίδευσης. Οι 250 ώρες εκπαίδευσης που απαιτούνταν για να γίνει κάποιος οδηγός VTC ήταν ένα μάτσο σκουπίδια.

Ταυτόχρονα, οι απαιτήσεις της Uber ήταν εξίσου παράλογες. Δεν θέλαμε καμία απαίτηση κατάρτισης, παρά μόνο έγκυρη άδεια οδήγησης και καθαρό ποινικό μητρώο.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εξετάζει επί του παρόντος μια οδηγία για τους εργαζόμενους σε πλατφόρμες, η οποία αποσκοπεί στη δημιουργία ενός νομικού τεκμηρίου απασχόλησης. Χαιρετίζετε αυτή την οδηγία;

Η οδηγία θα επιτρέψει στους εργαζόμενους να υπερασπιστούν καλύτερα τον εαυτό τους έναντι της Uber, της οποίας το επιχειρηματικό μοντέλο των αυτοαπασχολούμενων βρίσκεται στο επίκεντρο των πρακτικών της. Η εταιρεία μάχεται ενεργά κατά της κατάταξης των εργαζομένων στην πλατφόρμα ως μισθωτών, στα δικαστήρια και σε ευρωπαϊκό επίπεδο: η οικονομική και χρηματοπιστωτική επιβίωσή της εξαρτάται από αυτό. Η Uber προτιμά πολύ λίγες μεμονωμένες αγωγές, ακόμη και αν χρειαστεί να πληρώσει.

Επιπλέον, ο χρόνος που απαιτείται από τα δικαστήρια είναι μεγάλος. Τα γαλλικά δικαστήρια είναι «κακός μαθητής» σε αυτόν τον τομέα καθώς αγωνίζονται να υπερασπιστούν τα συμφέροντα των εργαζομένων.

Η Γαλλία πάντως εργάζεται παρασκηνιακά ενάντια σε κάθε οδηγία που θα δημιουργούσε τεκμήριο μισθωτής ιδιότητας…

Αυτό είναι τρελό! Σοβαρά, η Γαλλία, με την ιστορία των κοινωνικών αγώνων και της προστασίας των εργαζομένων;

Το θέμα είναι ευρύτερο από την Uber: πρόκειται για την «oυμπεροποίηση» της οικονομίας, η οποία σηματοδοτεί μια ριζική αλλαγή. Κάποτε, η οικονομία των πλατφορμών αφορούσε τη συγκέντρωση ανθρώπων για διάφορες υπηρεσίες με ανεπίσημο τρόπο. Σήμερα, η οικονομία των πλατφορμών είναι συνώνυμη με την επισφάλεια.

Καλώ τη γαλλική κυβέρνηση να είναι ειλικρινής, να επανεξετάσει τη θέση της και να ταχθεί στο πλευρό των εργαζομένων.

Οι εκπρόσωποι των πλατφορμών VTC και οι οδηγοί υπέγραψαν συμφωνία για μια ελάχιστη αμοιβή ανά διαδρομή τον Ιανουάριο. Είναι αυτό ένα βήμα προς τα εμπρός;

Ο διάλογος έχει σημασία μόνο όταν όλα τα μέρη είναι πρόθυμα να συμβιβαστούν, κάτι που δεν συμβαίνει με την Uber. Οι διαπραγματεύσεις πραγματοποιήθηκαν υπό την αιγίδα της ARPE (Αρχή για τις Κοινωνικές Σχέσεις των Πλατφορμών Απασχόλησης), υπό την προεδρία του Μπρουνό Μέτλινγκ, πρώην συμβούλου της Uber! Αυτό ισοδυναμεί με την ιδιότητα του δικαστή και του κατηγορούμενου, η οποία είναι αβάσιμη.

Αυτές οι διαπραγματεύσεις είναι απλώς προσχηματικές.