Πολωνία: Επικίνδυνα τα ταξί που παρέχουν υπηρεσίες μέσω εφαρμογών
Αν και η αστυνομία στην Πολωνία δεν διαθέτει στατιστικά στοιχεία για το μερίδιο των ταξί που λειτουργούν μέσω εφαρμογών όπως η Uber ή η Bolt στον συνολικό αριθμό των τροχαίων συμβάντων, κατά τους ελέγχους των οδηγών που παρέχουν αυτού του είδους τις υπηρεσίες εντοπίζονται παρατυπίες και, επιπλέον, ακούγονται συχνά αναφορές για αδικήματα – ιδίως σεξουαλικά.
Για τον λόγο αυτό, το 2022, οι οδηγοί των κατά παραγγελία μεταφορών έγιναν αντικείμενο μιας συντονισμένης εθνικής έρευνας από το ποινικό τμήμα της αστυνομίας. Η αναπληρώτρια επιθεωρήτρια Βιολέτα Σούμπσκα του αρχηγείου της αστυνομίας δήλωσε ότι ελέγχθηκαν 1.571 οχήματα και συνελήφθησαν 29 άτομα, εκ των οποίων:
– 7 για κατοχή πλαστής άδειας οδήγησης,
– 6 για κατοχή ναρκωτικών,
– 5 για οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ,
– 3 για οδήγηση υπό την επήρεια ναρκωτικών ουσιών,
– 2 καταζητούμενοι,
– 2 για παραβίαση δικαστικής απαγόρευσης οδήγησης,
– 1 για διάπραξη βαριάς σωματικής βλάβης (μαχαίρωσε δύο επιβάτες),
– 1 ύποπτος για τη διάπραξη βιασμού μέσα στο ταξί,
– 1 για κατοχή πλαστής ταυτότητας,
– 1 για αλλοίωση της ένδειξης του χιλιομετρητή.
Επιπλέον, επιβλήθηκαν 275 πρόστιμα σε οδηγούς, κατασχέθηκαν 59 άδειες και συντάχθηκαν 21 δικογραφίες. Δεκαεννέα οχήματα ακινητοποιήθηκαν και ένα ακόμη διαπιστώθηκε ότι ήταν κλεμμένο. Κινήθηκαν, επίσης 52 διοικητικές διαδικασίες κατά φορέων εκμετάλλευσης μεταφορών. Τέλος, εντοπίστηκαν άτομα που διέμεναν παράνομα στη χώρα.
Ωστόσο, υπάρχουν πολύ περισσότερες τέτοιες περιπτώσεις και θα πρέπει να σημειωθεί ότι στα στοιχεία αυτά δεν περιλαμβάνονται έλεγχοι που διενεργήθηκαν από αστυνομικούς του τμήματος οδικών μεταφορών ή από άλλες υπηρεσίες.
Ο Ντάριους Λοράντι, πρώην αξιωματικός της αστυνομίας, συνταξιούχος αρχιεπιθεωρητής, νυν αρθρογράφος και λέκτορας, επισημαίνει ότι οι έλεγχοι από την αστυνομία ή άλλες υπηρεσίες στα λεγόμενα ταξί εφαρμογής είναι σταγόνα στον ωκεανό των αναγκών και η ρύθμιση αυτού του είδους των υπηρεσιών -κυρίως σε διοικητικό επίπεδο- είναι ανεπαρκής.
«Η Πολωνία είναι μια χώρα όπου -σε σύγκριση με την Ευρώπη- διεξάγονται πολλοί αστυνομικοί έλεγχοι. Στην περίπτωση των παραδοσιακών ταξί, ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες για την επαλήθευση των στοιχείων των οδηγών είναι το σύστημα χορήγησης των αδειών τους. Ένας αδειούχος οδηγός ταξί, για παράδειγμα, έχει λευκό ποινικό μητρώο. Επιπλέον, απαιτείται να επιδεικνύει ορισμένες γνώσεις. Εξετάζεται ως προς τη γνώση της πόλης και των κανονισμών. Για να γίνει κάποιος οδηγός ταξί, πρέπει να γνωρίζει κάτι παραπάνω – το απλό γεγονός ότι είναι οδηγός δεν αρκεί», αναφέρει. «Είναι πολύ πιο δύσκολο να διαπιστωθεί η ταυτότητα των οδηγών που μεταφέρουν επιβάτες κατόπιν παραγγελίας σε σύγκριση με τους κανονικούς οδηγούς ταξί, οι οποίοι έχουν άδεια κυκλοφορίας και ειδική σήμανση στο όχημα. Το γεγονός ότι δεν υπάρχει σωστή διοικητική εποπτεία σημαίνει ότι τα λεγόμενα “ταξί εφαρμογής\” έχουν τη δυνατότητα να λειτουργούν στη σκιά διαφόρων παρατυπιών», επισημαίνει ο πρώην αστυνομικός.
Το πρόβλημα πλήττει ιδιαίτερα τις μεγάλες πόλεις. Τον Απρίλιο το δημαρχείο της Βαρσοβίας ανακοίνωσε ότι θα εντατικοποιήσει τους ελέγχους στους οδηγούς που παρέχουν υπηρεσίες μεταφοράς επιβατών μέσω εφαρμογής. Τα αποτελέσματα ήταν απογοητευτικά: η αστυνομία έβρισκε άτομα που βρίσκονταν παράνομα στην Πολωνία, δεν είχαν άδεια οδήγησης ή εμπλέκονταν σε κάθε είδους παραβατικές δραστηριότητες. Το πρόγραμμα αποδίδει καρπούς, αλλά εξακολουθούν να εντοπίζονται πολλές παρατυπίες. Σύμφωνα με τα στοιχεία του δημαρχείου, το 2022 εντοπίστηκαν 460 παρατυπίες (σε 1.560 ελέγχους) από τις ένστολες υπηρεσίες της πρωτεύουσας. Το 2021, ήταν 380 (σε σύνολο 1.065 επιθεωρήσεων). Επιπλέον, το 2022 καταγράφηκαν στην πρωτεύουσα 55 παραβάσεις που διαπράχθηκαν από οδηγούς των λεγόμενων ταξί εφαρμογών, έναντι 49 παραβάσεων το 2021.
Πέρυσι, η εφημερίδα Rzeczpospolita ανέδειξε στα ρεπορτάζ της πολλά σεξουαλικά εγκλήματα που διαπράχθηκαν από τους συγκεκριμένους οδηγούς. Για παράδειγμα, ένας 29χρονος Γεωργιανός που προσπάθησε να φύγει από την Πολωνία μετά από βιασμό αλλά συνελήφθη στο αεροδρόμιο και ένας οδηγός της Uber, που σταμάτησε το όχημά του δίπλα στον ποταμό Βιστούλα, μετακόμισε στο πίσω κάθισμα και παρενόχλησε μια νεαρή επιβάτιδα, η οποία σώθηκε από έναν ψαρά.
Και δεν πρόκειται για μεμονωμένα περιστατικά. Το καλοκαίρι του 2022, οι εισαγγελείς της Βαρσοβίας χειρίζονταν 28 υποθέσεις σεξουαλικών αδικημάτων που διαπράχθηκαν από οδηγούς των λεγόμενων ταξί εφαρμογής.
Το πρόβλημα εξακολουθεί να υφίσταται. Τον Απρίλιο μια 24χρονη γυναίκα δέχθηκε σεξουαλική επίθεση από έναν 35χρονο οδηγό στο Λιούμπλιν και τον Φεβρουάριο μια 15χρονη μαθήτρια λυκείου από την Κρακοβία βιάστηκε από έναν 40χρονο οδηγό. Πρέπει επίσης να ληφθεί υπόψη ότι ορισμένα εγκλήματα δεν καταγγέλλονται.
«Οι οδηγοί των ταξί εφαρμογής είναι συχνά αλλοδαποί. Σε ορισμένες από τις χώρες καταγωγής τους -για παράδειγμα- μια γυναίκα με ακάλυπτη κοιλιά θεωρείται πόρνη. Ας μη λέμε ψέματα στους εαυτούς μας», σχολιάζει ο Λοράντι και προσθέτει: «Στον πολιτισμό τους, αν ο πελάτης είναι μια γυναίκα η οποία μυρίζει αλκοόλ, έστω και ελάχιστα, ο οδηγός θα φτάσει μέχρι την παρενόχληση. Παρόλο που γνωρίζει ότι ο νόμος στην Ευρώπη το απαγορεύει, στη δική του αντίληψη είναι αποδεκτή συμπεριφορά. Μιλάμε λοιπόν για ανθρώπους που είναι πολιτισμικά δυσπροσάρμοστοι στη δική μας πραγματικότητα\”, τονίζει ο Λοράντι.
Το πρόβλημα δεν είναι άγνωστο στους πολιτικούς. Στα μέσα Απριλίου, ψηφίστηκε μια τροποποίηση του νόμου για την οδική κυκλοφορία, η οποία αποσκοπεί στη βελτίωση της ασφάλειας των επιβατών: «Οι επιχειρηματίες που κερδίζουν χρήματα από τις οδικές μεταφορές θα αναγκαστούν να ελέγχουν τους οδηγούς πριν αρχίσουν να συνεργάζονται μαζί τους. Δεν θα αρκεί να στέλνει ο οδηγός έγγραφα, θα είναι απαραίτητο να συναντιέται πρόσωπο με πρόσωπο, να αφήνει φωτογραφία, να επιδεικνύει άδεια οδήγησης και ποινικό μητρώο. Οι κανονισμοί θα υποχρεώνουν επίσης έναν επιχειρηματία που παρέχει υπηρεσίες μεταφοράς επιβατών να ελέγχει (τουλάχιστον μία φορά ανά 100 διαδρομές) αν οι παραγγελίες εκτελούνται πράγματι από το συγκεκριμένο πρόσωπο», αναφέρεται στην τροπολογία.
