Ασία: Το μονοπώλιο της ρωσικής Yandex «στραγγαλίζει» τις επιχειρήσεις ταξί στην Κιργιζία, το Καζακστάν και το Ουζμπεκιστάν
Η ρωσική εταιρεία Yandex, η οποία ιδρύθηκε ως υπηρεσία διαδικτύου και μετατράπηκε σε γίγαντα του ηλεκτρονικού εμπορίου, των επιβατικών μεταφορών και των διανομών, έχει μονοπωλήσει τον τομέα στο μεγαλύτερο μέρος της Κεντρικής Ασίας. Δεν έχει πραγματικούς ανταγωνιστές στην Κιργιζία, το Καζακστάν και το Ουζμπεκιστάν, αν και δεν έχει καταφέρει ακόμη να κατακτήσει την αγορά στο Τατζικιστάν, όπου τα δικαιώματα των Ρώσων επενδυτών είναι περιορισμένα.
Η υπηρεσία μεταφορών Yandex.Taksi ξεκίνησε το 2017 στην πρωτεύουσα της Κιργιζίας, το Μπισκέκ, όπου σημείωσε άμεση επιτυχία, προσφέροντας οχήματα υψηλών προδιαγραφών στην ίδια τιμή με τα παραδοσιακά ταξί. Με την πάροδο του χρόνου, η εταιρεία επέκτεινε τις δραστηριότητές της για την παράδοση δεμάτων και τροφίμων, προκαλώντας κοινωνικές και πολιτικές συζητήσεις. Κατά τη διάρκεια της συνόδου του Ευρασιατικού Διακυβερνητικού Συμβουλίου στο Αλμάτι, ο Ρώσος πρωθυπουργός Μιχαήλ Μιουστίν κατήγγειλε την πίεση που ασκείται σε αυτή τη σημαντική εταιρεία στην περιοχή.
Το υπουργείο Εξωτερικών της Μόσχας έστειλε στο Μπισκέκ σημείωμα διαμαρτυρίας για την υπεράσπιση των Ρώσων επενδυτών στο Κιργιστάν. Αν και δεν αναφέρθηκε άμεσα στη Yandex, ο βουλευτής του Κιργιζιστάν Ζαναρντέτ Ακάγεφ κατήγγειλε τη μονοπωλιακή πολιτική της εταιρείας, η οποία αυξάνει τα κόμιστρα για τους οδηγούς ταξί και καταπνίγει τους άλλους παίκτες της αγοράς. Ως αποτέλεσμα, η επιτροπή ασφάλειας της Gknb της Κιργιζίας πραγματοποίησε ελέγχους στα τοπικά γραφεία της Yandex.
Στο Καζακστάν, η Yandex δραστηριοποιείται από το 2009 ως μηχανή αναζήτησης στο διαδίκτυο και από το 2016 στον τομέα των μεταφορών. Το 2020, καθιερώθηκε ως η κυρίαρχη εταιρεία, απορροφώντας ανταγωνιστές όπως η Uber, η οποία λειτουργεί πλέον με το σήμα της σε πολλές χώρες της περιοχής. Ωστόσο, η Υπηρεσία Ανταγωνισμού της χώρας μήνυσε την εταιρεία το 2023, επιβάλλοντάς της πρόστιμο 3 δισ. τένγκε (580 εκατ. περίπου) για μονοπωλιακές πρακτικές.
Στο Ουζμπεκιστάν, η Yandex έφτασε το 2018 και τώρα απασχολεί περισσότερους από 13.000 οδηγούς ταξί, οι οποίοι πρέπει να πληρώνουν προμήθεια 20% για κάθε διαδρομή και να αγοράζουν ετήσια άδεια λειτουργίας αξίας 30 δολαρίων.
Σε αντίθεση με αυτές χώρες, το Τατζικιστάν έχει επιβάλει εμπόδια στην είσοδο της Yandex. Τον Φεβρουάριο του 2023, η εταιρεία επιχείρησε να εισέλθει στην αγορά με ναύλους που ξεκινούσαν από 10 σομόνι (1 δολάριο), αλλά διαπιστώθηκε ότι δεν είχε άδεια λειτουργίας. Η αστυνομία συνέλαβε αρκετούς οδηγούς που συνδέονταν με την πλατφόρμα και τελικά το Υπουργείο Μεταφορών απαγόρευσε επίσημα τη δραστηριότητά της.
