Πώς οι οδηγοί ταξί μπορούν να αποφύγουν το φαινόμενο του μικρο-ύπνου, που οφείλεται στην κόπωση και την αλλαγή της ώρας
Με την αλλαγή από τη θερινή ώρα σε χειμερινή, πολλοί άνθρωποι χάνουν τον συνήθη ρυθμό τους. Σκοτεινιάζει νωρίτερα, το σώμα συχνά σηματοδοτεί κόπωση ήδη από το απόγευμα. Για επαγγελματίες οδηγούς που εργάζονται σε μεγάλες βάρδιες και νυχτερινές οδηγήσεις, αυτό αυξάνει τον κίνδυνο κόπωσης και επικίνδυνου μικρο-ύπνου. Πρόκειται για εξαιρετικά σύντομα επεισόδια ύπνου, που συχνά διαρκούν μόνο δευτερόλεπτα. Ακόμα και μια στιγμή νύστας, ωστόσο, μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες: με ταχύτητα 100 χλμ./ώρα, ένα δευτερόλεπτο ύπνου σημαίνει περίπου 28 μέτρα τυφλής οδήγησης. Ακόμη χειρότερα, ένα τέτοιο επεισόδιο μπορεί να συμβεί και με ανοιχτά μάτια. Ο εγκέφαλος τότε αντιλαμβάνεται τα οπτικά ερεθίσματα μόνο με καθυστέρηση και ο χρόνος αντίδρασης παρατείνεται σημαντικά. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι έως και το ένα τέταρτο όλων των τροχαίων ατυχημάτων οφείλεται σε κόπωση.
Από το 2024, οι προειδοποιήσεις κόπωσης και οι ενεργοί βοηθοί διατήρησης λωρίδας σε νέα οχήματα είναι υποχρεωτικά από τον νόμο. Αυτά τα συστήματα μπορούν να βοηθήσουν στην έγκαιρη ανίχνευση επικείμενης κόπωσης και να την αντιμετωπίσουν με προειδοποιήσεις ή αυτόματες διορθώσεις. Παρόλα αυτά, η προσωπική ευθύνη παραμένει καθοριστική. Πολλά οχήματα ταξί είναι παλαιότερα και δεν διαθέτουν ακόμα την κατάλληλη τεχνολογία – εδώ η προσοχή των οδηγών είναι ακόμη σημαντικότερη.
Η έλλειψη ή ο διαταραγμένος ρυθμός ύπνου συγκαταλέγονται στις κύριες αιτίες κόπωσης στο τιμόνι. Ιδιαίτερα όταν οδηγεί κανείς σε ασυνήθιστες ώρες -όπως αργά το βράδυ ή τη νύχτα- η συγκέντρωση μπορεί να μειωθεί απότομα. Μονότονες διαδρομές, σκοτάδι και θερμαινόμενο όχημα ενισχύουν το φαινόμενο. Ως αποτέλεσμα, οι αποστάσεις και οι ταχύτητες εκτιμώνται λανθασμένα και οι αντιδράσεις επιβραδύνονται. Πολλοί οδηγοί δεν αντιλαμβάνονται εγκαίρως ότι πρόκειται να αποκοιμηθούν.
Πέρα από την κόπωση, φάρμακα και προβλήματα υγείας μπορούν επίσης να συμβάλουν στην κούραση. Η λήψη αντικαταθλιπτικών, νευροληπτικών, οπιοειδών ή αντιισταμινικών επηρεάζει την ικανότητα οδήγησης. Αν η λήψη φαρμάκων είναι μακροχρόνια, το θέμα της ασφάλειας κατά τη διάρκεια της οδήγησης θα πρέπει να συζητηθεί με τον θεράποντα ιατρό. Ασθένειες όπως η ναρκοληψία ή η υπνική άπνοια προκαλούν επίσης έντονη ημερήσια υπνηλία και είναι συχνοί παράγοντες ενεργοποίησης του φαινομένου του μικρο-ύπνου.
Ο Ευρωπαϊκός Σύνδεσμος Αυτοκινητιστών (ACE) συμβουλεύει να λάβετε αμέσως σοβαρά υπόψη τα πρώτα σημάδια κόπωσης. Αυτά περιλαμβάνουν χασμουρητό, κάψιμο στα μάτια, απροσεξία ή διπλές εικόνες. Αν εμφανιστούν τέτοια συμπτώματα, θα πρέπει να γίνει αμέσως διάλειμμα και αν πρέπει, ακόμη και να κοιμηθείτε για λίγο στο σταθμευμένο όχημα. Για μεγαλύτερες διαδρομές, συνιστάται διάλειμμα περίπου κάθε δύο ώρες. Ένας σύντομος ύπνος δέκα έως είκοσι λεπτών μπορεί να βοηθήσει στην προσωρινή αποκατάσταση της απόδοσης. Επίσης, μια σύντομη βόλτα στον φρέσκο αέρα παρέχει επιπλέον κυκλοφοριακή ώθηση.
Οι οδηγοί ταξί θα πρέπει γενικά να ξεκινούν την υπηρεσία μόνο ξεκούραστοι. Ελαφρά γεύματα και επαρκής ενυδάτωση κατά τη διάρκεια της βάρδιας αντιμετωπίζουν την έλλειψη συγκέντρωσης λόγω κόπωσης. Αν κάποιος υποφέρει από μόνιμη κόπωση, θα πρέπει να αποκλείσει την πιθανότητα υπνικής άπνοιας με εξετάσεις. Η τακτική αυτοπαρατήρηση και τα διαλείμματα είναι καθοριστικά κατά τις ώρες αιχμής για να διασφαλιστεί η ασφάλεια των οδηγών, καθώς και εκείνη των επιβατών.
