Η ιστορία του ταξιμέτρου

“Σχετικά με το ταξίμετρο”. Η ιστορία του ταξιμέτρου άρχισε με μια μαθηματική διάλεξη

“Σχετικά με το ταξίμετρο”  (Über den Taxanon στα γερμανικά) ήταν ο τίτλος μιας διάλεξης που έδωσε ο Φερντιναντ Ντάνκερ ενώπιον της Μαθηματικής Εταιρείας του Αμβούργου (Γερμανία) το απόγευμα της 9ης Μαΐου 1885. Πάνω από έναν αιώνα αργότερα, ο τίτλος της διάλεξης μπορεί να φαίνεται ειρωνικός, δεδομένης της επίθεσης του Über στο παραδοσιακό επιχειρηματικό μοντέλο ταξί. Αλλά το 1885, το  ταξί ήταν στα σπάργανα και ο Ferdinand Dencker βρισκόταν στο επίπεδο των διαλέξεων, βάζοντας  τη δική του σφραγίδα στην υπό διαμόρφωση βιομηχανία ταξί.

Το Taxanom (γνωστό σήμερα ως “Ταξίμετρο” – η προέλευση των λέξεων “taxicab” και “ταξί”) ήταν μια επαναστατική νέα τεχνολογία. Ήταν βασικά μια αναλογική υπολογιστική μηχανή που αυτομάτως υπολογίζει και εμφανίζει τους ναύλους  με προκαθορισμένους ρυθμούς για το χρόνο και την απόσταση προστατεύοντας τους επιβάτες από τυχαία ή εκβιαστικά μεγαλύτερα  τέλη. Την ίδια περίπου εποχή, στη Νέα Υόρκη, ο Willie Vanderbilt και ο στόλος του νέου «κίτρινου ταξί» τοποθετούσαν ένα διαφορετικό είδος κοστολόγησης. Οι καμπίνες του είχαν δημοσιεύσει προκαθορισμένες τιμές (αν και χωρίς συσκευή μέτρησης αυτών), για να αποθαρρύνουν όσους οδηγούς σκόπευαν να αποσπάσουν μεγαλύτερο κόμιστρο.

Αν και η δίκαιη, προβλέψιμη τιμολόγηση φαίνεται σαν μια καλή ιδέα, χρειάστηκαν δεκαετίες για να αλλάξει εντελώς η κουλτούρα των οδηγών και των επιβατών. Οι φτηνές, κίτρινες καμπίνες της δεκαετίας του 1880 της Νέας Υόρκης διήρκεσαν μερικά μόνο χρόνια  και χρειάστηκαν δεκαετίες για να αλλάξει η κατάσταση στους δρόμους  της Νέας Υόρκης . Η υπηρεσία ταξί  με ταξίμετρο ξεκίνησε αργά, εγκαταστάθηκε πρώτα στο Αμβούργο της Γερμανίας, πριν εξαπλωθεί σε όλη τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Αγγλία και τέλος τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Οι λεπτομέρειες της ιστορίας, της προέλευσης και της ετυμολογίας των “ταξί” και των ταξιμέτρων είναι σε μεγάλο βαθμό ξεχασμένες. Όλα ξεκίνησαν από έναν καθηγητή μουσικής στο Βερολίνο.

Wilhelm Friedrich Nedler

Το 1875,  ο καθηγητής μουσικής κ. Wilhelm Friedrich Nedler   έκανε μια σκέψη προκειμένου οι μαθητές που έκαναν τις ασκήσεις τους να αποφύγουν  το θόρυβο του μετρονόμου που μετράει το κτύπημα.

Για να ξεφύγει και να εμπνευστεί ίσως από το μετρονόμο, εφευρέθηκε αυτό που αργότερα αποκαλούσε  “Taxanom” (rhymes with metronome), μια συσκευή για την καταμέτρηση του κομίστρου σε πραγματικό χρόνο.

Το “Metronome” δημιουργήθηκε το 1815, από τις ελληνικές λέξεις, metro (μέτρο) και nomos (ρύθμιση). Το “Taxanom”, επίσης, βασίστηκε στα λατινικά taxa (χρέωση ή τέλος) και στα ελληνικά nomos – ρύθμιση τελών.  Κατ άλλους  το τμήμα των λέξεων πιθανότατα προέρχεται  από την  γερμανική λέξη Taxe,  που σημαίνει χρέωση, και το οποίο στη συνέχεια χρησιμοποιείται συνήθως για να υποδηλώσει τους ναύλους ταξί.

 Μέχρι το 1890, ήταν ευρύτερα γνωστό ως “taxameter” (αργότερα “ταξίμετρο) – μέτρηση των τελών. Σήμερα, γενικά αποκαλούμε  taxi ή taxicab ένα όχημα με ταξίμετρο (και οι δύο λέξεις  καθιερώθηκαν από το 1907 περίπου). Είναι το ταξίμετρο που διακρίνει ένα “ταξί” από ένα απλό όχημα που εκτελεί επιβατικές μεταφορές.  Όταν σκεφτόμαστε ένα ταξί σήμερα, σκεφτόμαστε γενικά ένα αυτοκίνητο, αλλά όταν το ταξίμετρο μπήκε στην αγορά , όλες οι “καμπίνες”, συμπεριλαμβανομένων των πρώτων taxicabs (αν και όχι με αυτό το όνομα), ήταν καμπίνες με άλογα.

Δεν υπάρχουν πολλά στοιχεία  για τον Nedler, εκτός του ότι ήταν καθηγητής μουσικής.  Ένα λεύκωμα αποφοίτων που ετοιμάστηκε για την 25η επέτειο του Μουσικού Ωδείου της Λειψίας το 1868, αναφέρει τον Wilhelm Friederich Nedler, από το Rostock, ως μέλος της τάξης του 1849, καθιστώντας τον σχεδόν πενήντα χρονών όταν υπέβαλε  τα πρώτα διπλώματα ευρεσιτεχνίας του taxanom το 1875. Η πίστη του Nedler στην μελλοντική επιτυχία της εφεύρεσής του ήταν προφανής από την αρχή. Υποβλήθηκε για προστασία ευρεσιτεχνίας στη Γερμανία, την Αγγλία, τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Γαλλία, τη Δανία και τη Σουηδία.  Οι παλαιότεροι λογαριασμοί της μέχρι τώρα ανώνυμης εφευρέσεώς του εμφανίζονται στα αρχεία βρετανικών διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας και στα τεχνικά περιοδικά.